________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૧૭) दवं पजव विउत्तं, दवविउत्ताय पन्जवा नस्थि; उपाय ठिइ भंगाइ, दबीयं लक्खणं एयं. ३७
અર્થ–પર્યાય વગર દ્રવ્ય હેય નહિ અને દ્રવ્ય વિના પર્યાય હેય નહિં. ઉત્પાદ વ્યય અને પૂર્વ વડે જે કવે છે-ઉત્પાદાદિ ભાવને પામે છે તે દ્રવ્ય-કવિતપણું એ દ્રવ્યનું લક્ષણ છે.
तथा-चीतं-उत्पाद व्यय धौव्य युक्तं सत्-सल्लक्षणं द्रव्यं. भावस्स णस्थिणासो, णस्थि अभावस्स चेत्र उप्पाओ; गुणपजवेसु भावा, उपाय व्यये पकुवंति. ३८
અર્થ–ભાવને નાશ થતો નથી અને અભાવને ઉત્પાદ થતું નથી. અર્થાત દ્રવ્યમાં ભાવને (સ્વ પર્યાયને) નાશ કયારે પણ થતું નથી અને અભાવ (પર પર્યાય) ને ઉત્પાદ થતું નથી જેમ જલમાં તરંગને નાશ થતું નથી પરંતુ તરંગ રૂપ ભાવ જલરૂપ દ્રવ્યમાં સમાય છે. ઉત્પાદ અને વ્યય તે ભાવ (પર્યાય), અને ધ્રુવ તે દ્રવ્ય જાણવું. અથવા ઉત્પાદવ્યય રૂપ પર્યાય તે ધ્રુવ રૂપ ગુણ (જ્ઞાન ગુણ) માં અનેકવા થવા પામે છે. દ્રવ્યાદિકનું સ્વરૂપ સમ્યક્ દર્શન વિના જણાય નહિ માટે દર્શન (સમકિત) ને ધર્મનું મૂલ કહેલ છે તે વર્ણવે છે
दसण मूलो धम्मो, उपइटो जिणवरेहिं सीसाणं तं सोङ्गण सकन्ने, सण हीगो न बंदियो. ३९
For Private And Personal Use Only
