Vadodara Rajyana Sutradharo Ane Shrimant Sarkar Jog

Author(s): Bhagwanji Jagjivandas Kapasi
Publisher: Satyendra Manilal patel

Page 23

૧૯
ચિનગારીઓ ફેલાવી રહેલ છે, એ તે વિકૃત આરાધના'વાળા અમ્ર લેખ વાંચનાર પ્રત્યેક સુન્ન વ્યક્તિ સમજી શકે. તમે આજે વડોદરાની જે ખેલબાલા ખેલાવી રહ્યા છે, તે માત્ર તમારા ઉપરના સ્વાત આભારી છે ને? એમ ન હેાય તે આજે સિદ્ધાંત વચ્ચે એકાએક આવડે। મેરૂ જેવડો તફાવત કરવાનું કારણ શું ? શું શ્રીમંત સરકારનું જીવનચરત્ર આલેખી શકે એવા સાક્ષ ગુજરાતમાંથી પરવારી બેઠા કે આપની પસંદગી થઇ ? ખરી વસ્તુ એમ નથી. આ સાક્ષરાની લેખિની તદ્દન સ્વતંત્ર રહે, એટલે રાજ્યને એ ન પરવડે એ દેખીતી બીના છે. એ માટે તમે કેટલા પરિશ્રમ વેડ્યો અને આખરે તમારા પંથના એક અધિકારીના કૃપાપાત્ર બનીને એ કામ મેળવ્યું, એની કદાચ દુનિયાને ખબર નહિ હેય. પરંતુ એ વસ્તુના અથથી ઇતિ સુધીના ઇતિહાસ મારાથી અજાણ્યા નથી. આપનું પુસ્તક બહાર પડચા પહેલાં કાંઈ પણ અભિપ્રાય આપવો, એ અત્યારે તો કવખતનું છે, પરંતુ એ સમય પણ દૂર નથી કે જ્યારે—એ પ્રકાશન મારા હાથમાં આવી પડશે. આ સ્થળે મારે એટલુ જ જણાવવાનું છે કેઃભૂતકાળમાં પૈસાના રણકારે અનેક લેખીની વેચાઈ છે, વમાનમાં વેચાતી જોવાય છે અને ભવીષ્યમાં જોવાશે. દેશી રાજ્યાના પ્રશ્નથી અજાણુ એવી અનેક પાષાણુ-હૃદયી વ્યક્તિએાએ જીમાગાર અને આપખુદ રાજવીઓને પ્રજાના બળતા હ્રદયે પર કારી થાની જેમ દયાળુ અને ઉદારતાની મૂર્તિના ઈલ્કાબો આપી દીધા છે. અહીં વડોદરા રાજ્યની વાત નથી, છતાં કહેવું તેા જોઇએ કે-વડોદરા રાજ્યે પણ આજ દિન સુધી ખેડુત પ્રજા માટે કાંઇ પણ કર્યું નથી. તે ખેડુતવના આજના પ્રસંગે બહાર પડતા ઉગ્ર પાકાર બતાવી આપે છે. રાજસ્થાની પ્રજાના પાપ કેટલા હશે કે તેમના દુર્ભાગ્યે ભૂતકાળમાં કાંઇક લેખકાએ પોતાના સ્વા-પાષણની સિદ્ધિમાં વમાન રાજવીએની આપખુદી અને ઢાળની બીજી બાજુને ધેાળા પર કાળા કરી