________________
दारिद्रयं तनुते लक्ष्मीः , सूते मौयं सरस्वती। दौर्भाग्यं कुरुते गौरी, यदि कस्य तदोच्यते ?॥३१६॥
લક્ષ્મી જ દરિદ્રતાને વિસ્તારે, સરસ્વતી જ મૂર્ખતા ઉત્પન્ન કરે તેમજ ગૌરી દુર્ભાગ્યતા આપે; તો કોને કહેવા જવું? विधत्तेऽब्दो रजोवृष्टि, चन्द्रस्तापं रविस्तमः । दोषाविर्भावमाप्नोति, यदि कस्य तदोच्यते ? ॥३१७॥
જો વાદળ ધૂળની વૃષ્ટિ કરે, ચન્દ્ર ઉષ્ણતાને આપે અને સૂર્ય અંધકાર ફેલાવે તેમ વિશ્વાસુના ગુપ્ત દોષો પ્રગટ થાય તો કોને કહેવા જવું? અર્થાત એ પ્રગટ થવા ન જોઈએ.
उत्तमाः सद्गुणैः पूर्णाः, मध्यमाः स्वल्पसद्गुणाः । अधमा गुणनिर्मुक्ताः, त्रिधैवं भुवि मानवाः ॥३१८॥
ઉત્તમપુરુષો સગુણોથી ભરેલા હોય છે. મધ્યમપુરુષો થોડા સગુણવાળા હોય છે અને અધમપુરુષો ગુણરહિત હોય છે. આ રીતે પૃથ્વી ઉપર ત્રણ પ્રકારના માનવો હોય છે.
रम्भा-राजादनी-निम्ब-फलप्रकृतयः क्रमात् । સંપૂu-વહિા-સન્નત-માધુર્ય મનુનાાિથા રૂ??
કેરી, રાયણ અને લીંબોળી જેવા સ્વભાવવાળા ક્રમશઃ સંપૂર્ણ મીઠાશવાળા, બાહ્યમીઠાશવાળા અને કાંઈક ઉત્પન્ન થયેલી મીઠાશવાળા - એમ ત્રણ પ્રકારના મનુષ્યો હોય છે.
૭૪
