________________
#
[ ૫૩ ]
શુદ્ધસ્વભાવના જ્ઞાન વિના અશુદ્ધતાનું યથાર્થ જ્ઞાન ન હોય. ઉપાદાનના આશ્રય વગર નિમિત્તનું સત્ય જ્ઞાન ન હોય. જેમ વસ્તુમાં પરિણમન થાય છે તેમ કેવળી જાણે છે અને જેમ કેવળીએ જાણ્યું છે તેમ વસ્તુમાં પરિણમન થાય છે.—આ રીતે શેય અને જ્ઞાનનો મેળ છે.
#
જે જ્ઞાને સર્વજ્ઞનો અને બધા દ્રવ્યોની અવસ્થા ક્રમબદ્ધ થાય છે તેનો નિર્ણય કર્યો તે જ્ઞાનમાં સ્વદ્રવ્યનો નિર્ણય ન થાય એ બને જ નહીં. જે સર્વજ્ઞતા સ્વીકારે છે તે આત્મશ જ છે, કેમ કે સર્વજ્ઞતા કદી પણ આત્મજ્ઞતા વગર હોતી નથી.
બહારથી જ્ઞાની ને અજ્ઞાની ઉપવાસી હોય, પરંતુ અંદરથી જ્ઞાની અકષાયરસ પીવે છે ને અજ્ઞાની કષાયરસ પીવે છે.
જીવ અબંધસ્વભાવી હોવા છતાં પર્યાયમાં બંધાવાને યોગ્ય છે. છતાં તે દૃષ્ટિ છોડવા જેવી છે.
પર્યાયને દ્રવ્યમાં વાળવી.—આ સમસ્ત આગમનો ટૂંકમાં સાર છે. જ્ઞાનીને આત્મા સિવાય ક્યાંય ગમતું નથી, જ્યારે અજ્ઞાનીને રાગાદિરૂપ અનાત્મા સિવાય ક્યાંય ગમતું નથી.
♦ અકર્તાપણું તે જૈનદર્શનની પરાકાષ્ટ છે, જૈનદર્શનનો સર્વોત્કૃષ્ટ સિદ્ધાંત છે.
જે પોતામાં નથી તેનું જ જાણે કે જગતમાં અસ્તિત્વ છે અને જે પોતામાં છે તેનું જાણે કે જગતમાં અસ્તિત્વ જ નથી.-આમ માનીને અજ્ઞાનીએ. આત્માને મરણતુલ્ય કરી નાખ્યો છે.
હું અનંત સિદ્ધોને મારા પર્યાયમાં સ્થાપું છું, તેથી હું અલ્પકાળમાં સિદ્ધ થવાનો જ છું.આવી નિઃસંદેહ શ્રદ્ધા-રુચિનું પોષણ થવું જોઈએ.
