________________
રાજા અત્યન્ત પ્રસન્ન થઈ ગયો. તરત એક કરોડ સોનામહોરનું દાન જાહેર કરી, નીચે ઊતરી વન્દન કર્યાં.
धर्मलाभ इति प्रोक्ते, दूरादुद्धृतपाणये । सूरये सिद्धसेनाय, ददौ कोटि नराधिपः ।
ગુરુ કહે – “અમને સુવર્ણ ન ખપે.” રાજા કહે – “જાહેર થઈ ગયું, વહીમાં લખાઈ ગયું. હવે લેવું જ પડે.” ઘણી આનાકાની પછી ગુરુભગવંતે સંઘના આગેવાનો દ્વારા લેવડાવી અનુકમ્મા - સાધર્મિક ભક્તિ – તીર્થજીર્ણોદ્ધાર વગેરેમાં વપરાવ્યું.
ઉજ્જયિનીથી વિહાર કરતાં તેઓ ચિત્રકૂટ (ચિત્તોડ) પધાર્યા. અહીં અતિ પ્રાચીન જિન ચૈત્ય છે. તેનાં દર્શન કરવા ગયા. ત્યાં ચૈત્યપરિસરમાં એક પ્રાચીન મહાસ્તમ્ભ જોયો. તેના વિશે પૃચ્છા કરી તો જાણવા મળ્યું કે – આ સ્તન્મ કાષ્ઠ કે પાષાણ વગેરેનો બનાવેલો નહોતો, પરન્તુ ઔષધદ્રવ્યોથી નિર્મિત હતો. તે અગ્નિ-જલાદિથી પણ અભેદ્ય, વજ જેવો હતો. સિદ્ધસેન તો અત્યન્ત તીણ પ્રજ્ઞાવાન તથા અનેકાનેક વિષયોમાં પારગામી હતા, તેથી તેમણે તે ઔષધ દ્રવ્યોની ગન્ય ગ્રહણ કરી, તેની પરીક્ષા કરી, તે દ્રવ્યો જાણ્યાં. પછી તે દ્રવ્યોનાં પ્રતિદ્રવ્યો – વિરુદ્ધ દ્રવ્યો મેળવી, તેનો રસ કઢાવી સ્તમ્ભ પર છંટાવ્યો અને ઘસાવ્યો. એટલે સ્તમ્ભમાં છિદ્ર થયું. તેમાંથી અંદર રહેલાં ઘણાં પુસ્તકો દેખાયાં. તે પુસ્તકો પૈકી એક પુસ્તક તેમણે હાથમાં લઈ, ખોલી, તેનું પ્રથમ પત્ર વાંચ્યું. તેમાં બે વિદ્યાઓ ઉલ્લિખિત હતી –
૧. સર્ષપ વિદ્યા - જેટલા સરસવના દાણા અભિમત્રિત કરી જળમાં નાખવામાં આવે તેટલાં ઘોડેસવાર સૈનિકો ૪૨ શસ્ત્રોપકરણો સાથે બહાર નીકળે.
૨. સુવર્ણસિદ્ધિ - આ વિદ્યાથી એવો યોગ બને કે જેનો ઉપયોગ કરતાં કોઈપણ ધાતુ સુવર્ણરૂપે પરિણમે.
