Siddhasen Divakarjina Kevalgyan Darshan Angena Mantavya Vishe Vicharna

Author(s): Trailokyamandanvijay
Publisher: ZZ_Anusandhan

Page 32

जून - २०१२
१३७
दर्शन-ज्ञाननो सर्वथा अभेद असिद्ध थाय छे.
णाणं अपुढे अविसए य अत्थम्मि दंसणं होइ ।
मोत्तूण लिंगओ जं अणागयाईयविसएसु ॥२.२५।। ३०
टी. - अतीत-अनागत पदार्थोनुं लिङ्गना बळे थतुं जे अनुमान, तेना सिवायनो, अस्पृष्ट अने अविषयभूत पदार्थोमां प्रवर्तनारो बोध ज 'दर्शन' कहेवाय छे. अने तेथी
जं अप्पुढे भावे जाणइ पासइ य केवली नियमा ।
तम्हा तं णाणं दंसणं च अविसेसओ सिद्धं ॥२.३०॥ टी. - केवली अस्पृष्ट भावोने अवश्य जाणता अने जोता होवाथी, तेमनो ते केवलबोध 'ज्ञान' अने 'दर्शन' उभयरूपे अविशेषपणे- सरखी ज रीते सिद्ध थाय छे.
सन्मतितर्कगत केवल ज्ञान-दर्शनने लगती चर्चा अत्रे सम्पूर्ण थाय छे. अने तेनी साथे सिद्धसेन दिवाकरजीना केवलज्ञान-दर्शन विशेना मन्तव्य अंगेनी आपणी विचारणा पण आटोपाय छे. परन्तु ते आटोपता पूर्वे समग्र चर्चाना निष्कर्षो जोइ लइओ : १. दिवाकरजीना मन्तव्य अनुसार केवलज्ञान अने केवलदर्शन, ओक ज
बोधनां समानकालीन, बे क्रियात्मक स्वरूपो छे. २. आ स्वरूपो स्वरूपतः परस्पर भिन्न छे. पण कालतः, शक्तितः, बोधतः,
प्रमातृतः व. रीते कथञ्चिद् अभिन्न छे. माटे बन्ने वच्चे भेदाभेद समजवो जोइओ अq तेओनुं मन्तव्य छे. माटे सिद्धसेनाचार्यना मन्तव्यने आपणे समजण पूरतुं 'भेदाभेदवाद' अq नाम आपी शकीओ. आ भेदाभेदवाद युगपद्वादनो विरोधी नथी. पण युगपद्वादनुं ज परिष्कृत स्वरूप छे, तेथी क्रमवाद, युगपद्वाद अने अभेदवाद - ओ त्रण मुख्य वादोमां जो तेमनुं मन्तव्य समावq होय तो युगपद्वादमां ज समावी शकाय. आ अर्थमां तेओ 'युगपद्वादी' छे.
३ .