Book Title: Siddha Hemchandrashabdanu Shasanam Part 2
Author(s): Hemchandracharya, Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious
View full book text
________________
સવર અને દજ્યવ્યંજન છે પર જેને એવા સાવિ ધાતુઓ પરેશ જાણવા. તથા બિ પર “શિષ્યવાણ મોરને ર બ્રિાંવ ત્રિકલા 'ध्वदि आस्वादने' 'ध्वदण् आस्वादने' 'प्वचित् संगे' 'जिष्वपंक् शये' मा સાત ધાતુઓ પણ પોપદેશ છે.
નીચે આપેલા ધાતુઓ પોપદેશ નથી'सृप्लं गती' ‘सृजिच् विसर्गे' 'सृजत् विसर्गे' 'स्त्य संघाते' 'स्तुगश् ગાકાલિને “હુંટુ ગાવિને વૃં જતી “ફ તિ
આ આઠ ધાતુઓ, પોપદેશનું લક્ષણ ઘટે છે છતાં પોપદેશ નથી. ધાતુપાઠમાં જેને ૬ હોય તે પોપણ કહેવાય છે. જેમ–૧ (સ્થા) સિનિવૃત્તી | ઘાતુપાઠમાં હોય તેનો સૂત્રવિશેષથી શું થાય છે અને આ સુ નો મૂર્ધન્ય ૬ કરનાર સૂત્ર કહે છે કે-કરાયેલ નો થાય છે. અર્થાતુ પીપળેશના નો ૬ થાય છે; માટે રોશની વિચારણા કરી છે.
જો કે ઘાતુપાઠથી પણ પોરા સમજી શકાય છે, પણ એને જાણવાની આ સહેલી કુંચી છે. પોવેશનું ફળ પણ મને સતીષહતું . અહીં મૂર્ધન્ય ૬ થયો. મિ વગેરે એક સ્વરવાળા છે, માટે તેના સાહચર્યથી બીજા પણ એક સ્વરવાળા જ લેવા, તેથી દશમા ગણના નીચે જણાવેલા બે સ્વરવાળા અદત્ત (અકારાન્ત) ઘાતુ પોપવેશ કહેવાતા નથી સૂત્ર, તત્ર, સંગ્રામ, સામ, સમાન, પૂર, તન, તેજ, હોમ, વગેરે. તો અહીં છુ થયો નથી. ॥ इति अष्टमे परिशिष्टे सम्पादक-पन्यासत्रीदक्षविजयगणिसंकलितं
षोपदेशनिरूपणं समाप्तम् ॥ नवमे परिशिष्टे णोपदेशनिरूपणम्"सर्वे च नादयो णोपदेशाः; नृति-नन्दि-नर्दि-नशि-नाटि-नकि ना-नाथનવર્ષ. જેની આદિમાં નકાર છે એવા ઘાતુઓ નોવેશ સમજવા,
