Siddha Hemchandrashabdanu Shasanam Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 16

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासनम्
(द्वितीयः पादः)
समानानां तेन दीर्घः ॥१२१॥ समानानां तेन-समानेन परेण सह 'दीर्घः' स्यात् । दण्डाग्रम्, दधीदम्, नदीन्द्रः ॥१॥
ऋलति हस्वो वा ११२१२॥ ऋति लति च परे समानानां "हस्वो वा' स्यात् । बालऋश्यः, लऋषभः, होतृलकारः । पक्षे बालयः ॥२॥
लत र ऋलभ्यां वो ॥१॥२॥३॥ लत ऋता लता च सह यथासंख्यं र-ल इत्येतौ वा स्याताम् । ऋताकारः, पक्षे लऋकारः; ऋकारः। लता-लकारः, पक्षे ललकारः, लकारः ॥३॥
ऋतो वा, तौ च 19॥२॥४॥ ऋत ऋलभ्यां सह यथासंख्यं र-तू इत्येती वा स्याताम्, तौ च-ऋकारलकारौ ऋलभ्यां सह वा स्याताम् । ऋता-पितषभः, पक्षे पितृऋषभः, पितृषभः । लता-होलकारः, पक्षे होतृलकारः, होतकारः । तौ चपितृषभः, होत्लकारः, पक्षे पूर्ववत् ॥४॥
ऋस्तयोः 19२५॥ तयोः पूर्वस्यानिनोलकार-ऋकारयोर्ययासंख्यम् ऋलभ्यां सह 'ऋ' इति दीर्घः स्यात् । ऋषभः, होतकारः ॥५॥
अवर्णस्येवर्णादिनैदोदरल् ॥१॥२६॥ अवर्णस्य 'इ-उ-ऋ-लवणः' सह यथासंख्यम् ‘एत् ओत् अर् अल्' इत्येते स्युः । देवेन्द्रः, तवेहा, मालेयम्, सेक्षते, तवोदकम्, तवोढा, तवर्षिः, तवरिः, महर्षिः, सर्कारः, तवल्कारः, सल्कारेण ॥६॥