Book Title: Sanskrit Prakrit Hindi Evam English Shabdakosh Part 01
Author(s): Udaychandra Jain
Publisher: New Bharatiya Book Corporation

View full book text
Previous | Next

Page 581
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश 567 चतुधुरीण, चउधुरीण, पुं० एक जाति, चौधरी;acaste चतुधौरियक, चउधोरियग, वि०वि० चार घोड़ों वाला या चार बैलों वाला; having four horses or oxen चतुर्नवति, चउण्णवइ,स्त्री० चौरानवें;ninety-four चतुष्पद, चतुष्पद, चउप्पअ,चउप्पाअं, वि० त्रिचार . पैरोंवाला चौपाया; four legged चतुष्पदी, चउप्पदी, स्त्री० चार चरणों वाली कविता, चौपाई; a poem having four parts, stanzas. चतुर्भद्र, चउभदं, (1) न० धर्म, अर्थ, काम और मोक्ष जीवन के ये चार लक्ष्य; the four objects of life: Dharma, Artha, Kama and Moksa. (2) वि० त्रि. चारगुना भद्र; extremely auspicious चतुर्भाग, चउब्भागो, पुं० चौथाई; quarter चतुर्भुज, चउब्भुजो, पुं० विष्णु; Visnu having four arms = चतुर्बाहुः। चतुर्मुख, चउम्मुह, पुं० चतुरानन ब्रह्मा; having four faces, looking on all sides or issuing the four Vedas = चतुर्मुर्तिः । चतुमूमिक, चउम्मूगिग, वि० त्रि० चौखना, मकान; ___having four floors [a house] चतुर्महापथ, चउम्महावहं, न० चौमासा; period of four months चतुर्मास्य, चउम्मासनः चातुर्मास्येष्टि; a Cāturmāsya sacrificie चतुर्मेध, चउमेह, वि० त्रि० अश्वमेघ, सर्वमेध, पुरुषमेध और पितृमेध का ज्ञाता अथवा कर्ता; conversant with the four Medhas: Aśvamedha, Sarvamedha, Purusamedha and Pitrmedha. चतुर्युग, चउजुग, [चतुर्णा युगानां समाहारः also -युगी] न० चार युगः कृत, त्रेता, द्वापर, कलि; the four ages: Kęta, Tretā, Dvāpara and Kali. चतुर्युगीन, चउज्जुगीण, वि० त्रि० चारों युगों का, उनसे ___ संबद्ध; related to four ages चतुर्युक्त, चउजुत्त, वि० त्रि० चार घोड़ों वाला रथ; a chariot drawn by four horses चतुर्वर्ग, चउव्वग्गो, पुं० धर्म, अर्थ, काम और मोक्ष; group of the four: Dharma, Artha, Kāma and Mokşa. चतुर्वर्ण, चउवण्णं (नपुं०) चार वर्ण- group of the four-Brahmana, (shariya, Vaishaya and shudra) Four colure. चतुर्वर्णमय, चउव्वण्णमअ, वि० त्रि० चार वर्णों का; consisting of the four castes चतुर्वर्णिक, चउवण्णिग, वि० त्रि० चार अक्षरों का छंद; a metre having four syllables चतुर्वर्षिका, चउवस्सिगा, स्त्री० चार वर्ष की गाय;a ___ four years old cow. चतुर्वर्षशतापुस्, चउवस्ससाउस, वि० त्रि० चार सौ बरस की आयु वाला; reaching an age of 400 years चतुर्विश, चउवीस, वि० त्रि० चौबीसवां; twenty fourth = चतुर्विशतिम = चतुर्विशतितमः। चतुर्विशति, चउवीसा, स्त्री० चौबीस; twenty-four चतुर्विद्य चउव्विह, वि० त्रि० चारों वेदों अथवा विद्याओं, known of four vidyas. का ज्ञाता; conversant with the four Vedas or vidyas = चतुर्वेदिन्। चतुर्विद्याध्यायिन्, चउविज्जज्झायि, वि० त्रि० चार विद्याएं पढ़ा हुआ, तु० आन्वीक्षिकीत्रयी, वार्ता दण्डनीतिश्चशाश्वती एता विद्याश्चतस्रस्तु लोक संस्थिति हेतवः। तर्क विद्या, वेद, आजीविका, के लिए वार्ताशास्त्र व राजनीति; logicvedas, vocational sciences and military science. चतुर्विद्य, चउविज्ज, वि०वि० चौगुना, चार प्रकार का; fourfold, of four kinds. चतुर्वेद, चउव्वेअ, [चतुरो वेदानधीते] (1) वि०वि० चारों वेद पढ़ने वाला; one who studies the four Vedas. (2) पुं० ब्रह्मा; Brahmā; containing the four Vedas. चतुर्वैशारद्य-विशारद, चउवेसारज्जविसारअ, वि० त्रि० चतुर्विध ज्ञान का धनी; wise through fourfold knowledge चतुव्यूह, चउवूह, वि०वि० चार व्यूहों वाला; having For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611