Saman Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 176

ਸਮਣ ਸੂਤਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਦਰੱਵ ਨਿਕਸ਼ੇਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਭੇਦ ਹਨ (1) ਆਰਾਮ (2) ਨੋ ਆਰਾਮ। ਅਰਿਹੰਤ ਰਾਹੀਂ ਆਖੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਣਕਾਰ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਉਪਯੋਗ (ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਲਗਾਉਂਦਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਆਰਾਮ ਦਰੱਵ ਨਿਕਸ਼ੇ ਪੱਖੋਂ ਅਰਿਹੰਤ ਹੈ। ਨੋ ਆਰਾਮ ਦਰੱਵ ਨਿਕਸ਼ੇਪ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭੇਦ ਹਨ (1) ਗਾਯਕ ਸਰੀਰ (2) ਭਾਵੀ ਅਤੇ (3) ਕਰਮ ਜਿੱਥੇ ਵਸਤੂ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉਸ ਵਸਤੂ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਿਲਿਆ ਜਾਵੇ ਉਥੇ ਗਾਯਕ ਸਰੀਰ ਨੋ ਆਰਾਮ ਦਰੱਵ ਨਿਕਸ਼ੇਪ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਆਖਣਾ ‘‘ਰਾਜਨੀਤੀ ਮਰ ਗਈ'' ਗਾਯਕ ਸਰੀਰ ਵੀ ਭੂਤ, ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭੂਤ ਗਾਯਕ ਸਰੀਰ (1) ਚਯੁਤ (2) ਤੜੱਕਤ (3) ਚਾਯਾਵਿ ਰੂਪ ਵਿਚ ਫਿਰ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਜੋ ਸਵਰੂਪ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਵਰਤਮਾਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਮੰਨਣਾ ਭਾਵੀ ਨੋ ਆਗਮ ਦਰੱਵ ਨਿਕਸ਼ੇਪ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਯੁਵਰਾਜ ਨੂੰ ਰਾਜਾ ਮੰਨ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਜਿਹਾ ਕਰਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵਸਤੂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿਚ ਸੰਸਾਰਿਕ ਮਾਨਤਾ ਜਿਵੇਂ ਹੋ ਗਈ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ
ਹਿਣ ਕਰਨਾ, ਕਰਮ ਜਾਂ ਤਦਯਤਿਰਿਕਤ ਨੋ ਆਰਾਮ ਦਵ ਨਿਕਸ਼ੇਪ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਵਿਚ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧੀ ਵਿਨੇ ਆਦਿ ਨਾਲ ਤੀਰਥੰਕਰ ਯੋਗ ਨਾਮ ਕਰਮ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤੀਰਥੰਕਰ ਆਖਣਾ ਜਾਂ ਪੂਰਨ ਕਲਸ਼, ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਆਦਿ ਨੂੰ ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੰਗਲ ਆਖਣਾ। (743-44) ਤਤਕਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਰਿਆਏ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ
| • 155 .