Saman Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 14

ਸਮਣ ਸੂਤਰ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਰਧਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਸਿੱਖਿਅਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਦ ਉਹ ਸੱਮਿਅਕ ਆਚਾਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਸਹੀ ਸਵਰੂਪ ਵਿਚ ਸਥਿਰ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਆਚਾਰ ਮਾਰਗ ਸੱਮਿਅਕ ਗਿਆਨ ਭਰਪੂਰ, ਵੀਰਾਗਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਰਾਹ ਹੈ। ਅਨੇਕਾਂਤ :
| ਜੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕ ਵਿਚ ਸ਼ੱਕ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਆਨ ਵੀ ਸੀਮਿਤ ਅਧੂਰਾ ਅਤੇ ਇਕ ਪੱਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਸਤੂ ਦੇ ਅਨੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਅਨੁਭਵ ਉਹ ਇਕੱਠਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਦੂਰ . ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਅਸਮਰਥਾ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੀ ਹੱਦਾਂ ਦੇ ਝਗੜੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਅਹੇ (ਹੰਕਾਰ) ਇਸ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵਾਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਨੇਕਾਂਤ ਇਕਸੁਰਤਾ ਦਾ, ਵਿਰੋਧ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਸਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਦੇ ਆਖਣ . ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਸੱਚ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੱਚ ਦੇ ਅੰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਝਗੜਾ ਛੇਤੀ ਤੇ ਸਰਲਤਾ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਹੱਠ ਜਾਂ ਜਿੱਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਅਨੇਕਾਂਤ ਰਾਹੀਂ ਗੁੱਥੀਆਂ ਨੂੰ ਭਲੀ ਭਾਂਤ ਸੁਲਝਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਤਾਂ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਅਨੇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਹੀ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਕਿ ਜੋਤ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ? ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਵਿਚ ਚਾਨਣ ਹੈ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਜਦ ਤੱਕ ਜਿੱਦ ਦੀ ਪੱਟੀ