________________
સમાપન
પ૭ માટે કોઈને વિરોધ રહ્યો નથી. એ જ રીતે મઠો, આશ્રમો વગેરેમાં ગાદીપતિ નીમવાની પ્રથા છે. એમણે કોઈનેય ગાદી સોંપી નહીં અને પ્રથમથી જ સ્થાનનો કે સ્થાનના ટ્રસ્ટમાં પોતાના અધિકારનોય મોહ રાખ્યો નહીં. પોતાના ચરણે આવતી બધી જ ચીજ પરાર્થે આપી દેવામાં જ આનંદ માન્યો. આ જેવીતેવી ક્રાંતિ નથી. કોઈ વિરલ વિરક્ત પુરુષ જ કામિની, કીર્તિ અને કંચનનો ત્યાગ કરી શકે છે. એ ત્રણેયનો ત્યાગ એઓશ્રીમાં સ્પષ્ટ દેખાય છે. આમ છતાં કોઈ પોતાને અનુસરે છે એવું જાણે ત્યારે એને હડધૂત તો નથી જ કયો. ઉત્તેજન આપ્યું છે. આપમેળે સ્વાભાવિકતાથી પ્રવાહપતિત કર્મ કરવામાં એમને આનંદ હતો અને એમ કોઈ કરે તો વિશેષ આનંદ વ્યક્ત કરતા. સમાજમાં જાગતી આંતરજ્ઞાતીય લગ્નોની સમસ્યા કે કન્યાના વિવાહની માબાપની ચિંતા ઘણી વાર એમની પોતાની ચિંતા બની રહેતી. પોતાને થોડુંઘણું કષ્ટ પડતું હોય પણ એનાથી કોઈ વ્યક્તિગત કે સામાજિક સમસ્યાનો ઉકેલ થતો હોય તો તેઓશ્રી તેમ કરવાને જરાય નારાજગી બતાવતા નહીં. આ દષ્ટિએ જ અનેકને અનેક રીતે માર્ગદર્શન મળતું રહ્યું. એમની આધ્યાત્મિક સિદ્ધિઓનો લાભ પણ ઘણાને મળતો ગયો, હજીયે મળતો જાય છે. સંતો શરીર ત્યાગે છે છતાં સવતર વિશે તેમનો વાસ હોય છે; પોતાના સ્થાનમાં પણ તેમનું તપશ્ચર્યાનું બળ હોય છે, તેજ હોય છે જે વ્યક્તિની શ્રદ્ધા અને તપશ્ચર્યા અનુસાર કાર્ય કરતું હોય છે. એમના જીવનની આસપાસ વણાયેલા અનુભવો, ચમત્કારો આ દષ્ટિએ જ જોવા જોઈએ. એ વ્યક્તિગત છે તેથી આ ચરિત્રમાં એનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી.
