Book Title: Nigod Swarup Author(s): Punyavijay Publisher: Z_Parmarthik_Lekhsangraha_005006_HR.pdf View full book textPage 1
________________ ૨૩૬ ] શ્રી જી. એ. જૈન ગ્રન્થમાલા નિગેદ–સ્વરૂપ આ સંસારમાં સર્વથી કનિષ્ઠ અવસ્થાને ભોગવનારા જ નિગોદના નામથી ઓળખાય છે. તેમને ત્રણ વેગમાં માત્ર શરીર જ હેવાથી તેઓ શરીર સંબંધી અનંતી પીડા ભગવે છે, છતાં અત્યંત અવ્યક્તપણું હોવાથી તેઓ પીડા ભેગવતાં સમભાવ સંપાદન કરી કમ ખપાવી શકતા નથી; માત્ર વિપાકેદયવડે જે કર્મ ખપે છે તે જ ખપે છે. તેના પ્રમાણમાં કર્મ બંધાય પણ છે. પ્રાણી માત્રના કેટલાક કર્મ પ્રત્યેક સમયે પ્રદેશદયથી પણ ખપે છે, પરંતુ તેની અહીં વિવક્ષા કરવામાં આવી નથી. નિગદ બે પ્રકારની છે: સૂક્ષ્મ-નિગદ અને બાદરનિગોદ. “સૂક્ષ્મ-નિગદ તે સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાય છે સમજવા. સૂક્ષ્મ પાંચેય પ્રકારના સ્થાવરો પૈકી માત્ર વનસ્પતિ કાય જ નિગોદ છે અને તે જ એક શરીરમાં અનંત જીવપણે રહેલ છે. બાકીના ચાર (પૃથ્વી, અપ, તેઉ અને વાયુકાય) સ્થાવર સૂમે જે કે અદશ્યાદિક ગુણવડે વનસ્પતિકાય જેવા છે, પરંતુ તેઓ પ્રત્યેક શરીરી છે અને તેની ગણના વ્યવહારરાશિમાં કરેલી છે. નિગદને બીજો પ્રકાર બાદર-નિગોદ છે. તે કંદદિકની માફક સાધારણ વનસ્પતિ તરીકે ઓળખાય છે. કંદમૂળ, લીલકુલ વિગેરેને તેની અંદર સમાવેશ થાય છે. તે છદ્મસ્થ અને ચર્મચક્ષુવાળા જીને દશ્ય છે, પરંતુ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
