________________
પચંદ્રિય તિર્યચના ૩ ભેદ. ૧ જલચર, ૨ સ્થલચર અને ૩ ખેચર. જલચર=પાણીમાં રહેનાર. તેના પાંચ ભેદ. સુસુમાર (પાડાના જેવા મત્સ્ય.) માછલાં, કાચબા, ઝૂંડ અને મગર.
સ્થલચર જમીન ઉપર ચાલનાર. તેના ૩ ભેદ. ચતુષ્પદ (ચાર પગવાળાં), ઉર પરિસર્ષ” (પેટે ચાલનાર) અને ભુજપરિસર્ષ (ભુજાથી ચાલનાર.)
ખેચર=આકાશમાં ઉડનાર પક્ષી. તેના બે ભેદ. ૧ રૂવાટાંની પાંખવાળાં મર વિગેરે અને ૨ ચામડાની પાંખવાળાં ચામાચીડીયાં વિગેરે. અઢીદીપની બહાર બેસે અને ઉડે ત્યારે સંકેચેલી અને વિસ્તારેલી પાંખવાળાં એમ બે પ્રકારનાં પક્ષી છે.
મનુષ્યના ૩ ભેદ. ૧ કર્મભૂમિના, ૨ અકર્મભૂમિના અને ૩ અંતર્લીપના. કર્મભૂમિ (અસિ મસી અને કૃષિને વેપાર ચાલે તે) ક્ષેત્ર ૧૫ છે. ૫ ભરત, ૫ અરવત અને ૫ મહાવિદેહ.
અકર્મભૂમિ (અસિ મસી અને કૃષિને વેપાર ન હોય તે) ક્ષેત્ર ૩૦ છે. ૫ હિમવત, ૫ અરણ્યવત, ૫ હરિવર્ષ, ૫ રમ્ય, ૫ દેવકર ને ૫ ઉત્તરકુરે.
અંતપ (એક દ્વીપથી બીજા દ્વીપને અન્તર [ છેટું] હોય તે.) ક્ષેત્ર પર છે. આ જમ્બુદ્વીપમાં પૂર્વ પશ્ચિમ લાંબા એવા હિમવંત અને શીખરી એ બે પર્વત છે. તે બે પર્વતની ૨ દિશાના ચારે છેડામાંથી બલ્બ ગજદંત લવણુ સમુદ્રમાં ગયેલા છે. એ આઠે ગજદંત ઉપર –૭ અંત૮પ હોવાથી પ૬ અંતર્લીપ છે. 'દેવતાના ૪ ભેદ. ૧ ભવનપતિ, ૨ વ્યંતર, ૩ તિષી ને ૪ વૈમાનિક,
