________________
નિયતિવાદ નિકૃષ્ટ છે.
ભગવાન મહાવીર ત્યાં આવી પહોંચ્યા. તેમણે કહ્યુ
?
♦ સાલપુત્ર ! આ વાસણ કેવી રીતે બન્યું છે ? સરાલપુત્રે કહ્યું': ‘ ભગવન્! પહેલાં તે માટી તે રૂપે હતું. પછી તેને મસળીને ચાકડે ચડાવવામાં આવ્યું, ત્યારે હવે તે આ વાસરૂપે બન્યુ છે. ’
તે સાંભળી ભગવાને કહ્યુ કે “ હું સટ્ટાલપુત્ર! તેમાં ઉત્થાન, કર્મ, ખલ, વીર્ય, પરાક્રમની જરૂર પડે કે નહિ ? ? આ પ્રશ્નથી સટ્ટાલપુત્ર કંઈક ચમકયેા. પણ તેણે પેાતાના આજીવિક સિદ્ધાંત પ્રમાણે જ જવાબ આપ્યા કે ભગવન્ ! બધી વસ્તુઓ ઉત્થાન, ક, અલ વગેરે વિના જ નિયતપણે અન્યે જાય છે. ’
ભગવાને કહ્યું : ‘હું સાલપુત્ર ! કોઈ માણુસ તારાં આ વાસણા ઉપાડી જાય, ફેંકી દે કે ફાડી નાખે અથવા તારી આ અગ્નિમિત્રા ભાર્યો સાથે ભેગા ભાગવે તા તુ તેને શિક્ષા કરે કે નહિ ?'
"
-:
"
૩૧
સાલપુત્રે કહ્યું કે ‘ ભગવન્! તેા હું જરૂર તે દુષ્ટ પુરુષને પકડું, બાંધુ અને મારું
ભગવાને કહ્યું : ‘ હૈ સદ્દાલપુત્ર! જો બધું કાઈના ઉત્થાન, કર્મ, ખલ, વીય અને પરાક્રમ વિના જ નિયત. પણું મનતુ હાય તા કાઈ વાસણ ચારતું નથી, ફાડતુ નથી કે તારી સ્ત્રી સાથે ભાગ લેગવતુ નથી, તા પછી તું શા માટે માણસને પકડે, ખાંધે કે મારે ? તારે હિસાબે તા આ બધું નિયત છે અને કોઇના પ્રયત્ન વિના મન્યે જાય છે.
