Jain Shasan 2005 2006 Book 18 Ank 01 to 48

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 12

આંશિક વાચનના અંશો
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડીક) વર્ષ: ૧૮ * અંક: ૩૭ * તા. ૦૮-૦૮-૨૦૦૬
2 આંશક વાયતાના અંશો
વિતરાગ સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ જે વસ્તુ કે પદાર્થના પરિણામ જે સ્વરૂપ હતા તે સ્વરૂપે જ્ઞાનથી જોયા અને સમજાવ્યા. તે પછી આપણને પ્રયત્નપૂર્વક આચરણા કરવાની કહી, તેઓએ મુક્તિ ફળ મેળવ્યું. આપણને યોગ્ય જાણી તેઓશ્રીએ મુક્તિ માર્ગનો ઉપદેશ આપ્યો. ભગવાને પોતાના ઘરનું કશું જ કહ્યું નથી જેવું જ્ઞાનમાં જોયું તેવું જ કહ્યું છે તેથી તેઓ પરમ વિશ્વસનીય બન્યા છે.
મેળવવા જેવો મોક્ષ, છોડવા જેવો સંસાર, અને મોક્ષ ન મળે ત્યાં સુધી પાળવા જેવું સંયમ કહ્યું છે. આવો મોક્ષ મળે શાથી? અર્થ-કામને મેળવવાનો પરિણામ છોડે તેથી મોક્ષ મળે. અર્થ કામના પરીણામને છોડાવી મોક્ષ સન્મુખ લઇ જાય એને ધર્મ પુરુષાર્થ કહ્યો, સાથે સંસારમાં રહી અર્થ- કામને છોડવાનો પુરૂષાર્થ કરે તેને સંયમ કહ્યું. આવું સંયમ પ્રાપ્ત થાય એટલે અર્થ-કામનો પરિણામ જે પાપ સ્વરૂપ છે તે ખલાસ થાય. દાન, શીલ, તપ, ભાવ રૂપ ધર્મ થતો જાય તો અર્થ-કામ સ્વરૂપ અવિરતી ઘટતી જાય. અવિરતી ઘટતી જાય એટલે પાપ રહીતની અવસ્થા પ્રગટતી જાય, એટલે વિરતી સન્મુખતા આવતી જાય. આથી ચારિત્ર મેળવવા માટે તરફડતો હોય તે શ્રાવક, અને વીતરાગપણું મેળવવા માટે ઝુરતો હોય તે સાધુ. પૂર્વસેવાથી માંડી તેની આગલી દરેક અવસ્થામાં જવાનો તરફડાટ કંઇક જુદો જ હોય. એ મુજબની કરણી કરવાથી તે નિર્જરા પામી આગળ આગળ વધતો જાય. આશ્રવના સ્થાનને આશ્રવ તરીકે સારી રીતે ઓળખી આશ્રવની સઘળી તાકાત ખલાસ કરવા યત્નશીલ બને અને પાપ સ્વરૂપ પરિણામનો સંવર કરી નિર્જરા તરફ આગળ વધે છે. ગૃહસ્થપણામાં અર્થ કામની નિર્જરા થાય શી રીતે ?
જેમાં જિનવયણે વાત્સલ્યની ભાવના, ભાવવાથી નિર્જરા થાય છે. વાત્સલ્ય એને રામજન્ય પરિણામ હીતે છતે જેને જોવા માત્રથી, સ્મરણ કરવા માત્રથી, સાંભળવા માત્રથી, હૈયે વસાવવા માત્રથી આનંદ થાય છે. રાજીપો થાય છે. એ રાજીપો એવો થાય છે કે તેના જેવી દુનિયામાં બીજી ઉંચી એકેય વસ્તુ છે જ નહિં, આવો પરિણામ જાગે તો આ વચન હૈયેથી ઝીલવાનું મન થાય અને તે વચન બહુમાનપૂર્વક જ સ્વીકારે. આજ જિનવચન તે જિનાજ્ઞા. આજ્ઞાને હૈયાપૂર્વક માને, સ્વીકારે અને રાજી થાય તેને જિનવયણે વાત્સલ્ય કહ્યું. આજ્ઞાને આવશ્યક બનાવે તો નિર્જરા ઢગલા બંધ થાય. જંબુદ્દીપમાં રહેલા જેટલા પર્વતો છે તે સ નાના બનાવી દઇએ અને તે સર્વેનું દાન કરવા છતાં પણ એક દિવસના પાપનો ખાત્મો તેટલા દાનથી થતો નથી સંસારના એક દિવસનું છ જીવનિકાયના પાપનો ખાત્મો કરવાનું સામર્થ્ય એક પ્રતિક્રમણમાં છે, કાવક ધર્મના આવશ્યકમાં ઉત્કૃષ્ટ ૧૧ પ્રતિમાઓ ધારણ કરે છતાં તે બધો ધર્મ સરસવનાં દાણા જેવો- જેટલા કહ્યો છે તેની સામે સંયમી સાધુ મહાત્માનો ધર્મ મેરૂ જેટલો કહ્યો છે. ગૃહસ્થપણામાં પ્રધાનતા દાનાદિ ધર્મની અને સાધુપણામાં અભયદાનની કહી. આ જબ જિનાજ્ઞા આવશ્યક આપણને લાગે તો જિનયણે વાત્સલ્ય સમજી શકાય. સાધુપણું લઇ નિપાપ જીવન, અભયદાન યુક્ત જીવન જીવી શકાય, એની સામે ગૃહસ્થનું છ જીવનિકાયના કુટા સ્વરૂપ પાપમય જીવન જિનવચન - જિનાજ્ઞા સિવાય જીવં રહ્યું છે. આ સંસારના પાપથી છૂટવા અને મોક્ષ પામવા સાધુ ભગવંતો જ્ઞાનદાનાદિ કરતા હોય છે. છતાં ગૃહસ્થો ખાપી ભોગ પ્રત્યે પ્રેમ ઉભો રાખી, મનમાની રીતે ધર્મ
૨૮૬