________________
કાર કે વિશુદ્ધિ બતાવવાને હું તેને વિશેષ સંબંધ આનવા લિપિબદ્ધ જૈનસાહિત્ય-શાસ્ત્રો સાથે છે. જૈનશાસ્ત્રની પૂર્ણ ઉત્તરદાયિતા તેના મૂળજનક, તેના મૂળ ગ્રંથક (ગ્રંથક એટલે ગેઠવનાર ) અને તેના મૂળ લેખક (લેખક એટિલે પ્રથમ ચેપડે ચડાવનાર ) ઉપર અવસ્થિત છે. આ હકીકતને પૂર્ણપણે સમજવા માટે આપણે એ ત્રણે મહાપુરૂને ઈતિહાસ, તેમના સમયની સ્થિતિ અને તેમની જીવનદશાને વિચારવા ઘટે છે. સંપ્રદાયની મમત્વમથી રષ્ટિએ કદાચ જૈનશાસ્ત્ર અનાદિનાં મનાતાં હોય, અકૃત્રિમ જેવાં સધાતાં હોય અને અપરિવર્તિત રહેતાં હોય તે ભલે. એ હકીકત સાથે મારા વિશેષ સંબંધ નથી. એ વાત ઐતિહાસિક છે કે તેમાં સાંપ્રદાયિકતાવાળું અસત્યામૃબાનું તવ ભળેલું હોય તેની સાથે મારે કાંઈ લેવું દેવું નથી. તે પણ હું જાણું છું તે પ્રમાણે શાસ્ત્રોની શાશ્વતતા સાધનાર સંપ્રદાય પણ એટલું તે સ્વીકારવાની હિમ્મત કરે છે કે, જે જે તીર્થંકરને સમયે તેમના વિચારે શબ્દબદ્ધ થાય છે. ત્યારે તેમાં પૂર્વકાળની સ્થિતિ અને ના
* સંપ્રદાયની તો એવી પણ ઈચ્છા હોય કે, અમારાં જ શાસ્ત્રો અનાદિમાં અનાદિનાં છે એટલે અમારી પેઢી અને અમારા ચોપડા પૃથ્વીની સાથે જ ઉગેલા છે. પરંતુ વર્ધમાનને નામે ચડેલા પ્રવચનમાં ઠેકઠેકાણે તેના સમયની પરિસ્થિતિ, તેને પંચયામી આચાર, તેના સમયના મનુષ્યના ઉલેખે અને તેઓની સ્વાધ્યાયચર્ચા, તેના સમસમયી જમાલી, ગોશાલક, હસ્તિતાપસ અને બુદ્ધદેવ જેવા મહાવાદિઓના ખંડનમંડનાત્મક સંવાદ, તથા સકંદ, સુધર્મા, જંબુ,
