Jain Dharm Prakash 1980 Pustak 096 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 4

સત્ય અને અહિંસા
સંકલન : રતીલાલ માણેકચંદ શાહ સત્ય અને અહિંસા આર્ય સંસ્કૃતિના પાયાના પ્રશ્ન છે. આર્ય સંસ્કૃતિ આ આદેશના પાયા પર રચાયેલી છે. પ્રત્યેક ધર્મશાસ્ત્રોમાં તેમજ સંતોએ આ વાતનું પ્રતિપાદન કરેલ છે. કેઈપણ ધર્મશાસ્ત્રોમાં તેમજ સતપૂએ હિંસા આચવાનું કહ્યું જ નથી. તેઓએ તે કરૂણા, દયા, આર્યતા, વાસલ્યતા, પ્રેમ વિગેરે છે. છતાં પણ ઘણા લોકોએ પોતાની સેંદ્રિયને પિષવા અને થોડા સ્વાર્થ ખાતર શાસ્ત્રો માટેના વચનોના અવળા અર્થો કરી હિંસા આચરવી જ ચાલુ રાખેલ જે ધર્મને કોઈપણ રીતે અનુરૂપ નથી. એટલું જ નહિ પણ પ્રકાંડ પાપનું કારણ બને છે. એમ ધર્મશાસ્ત્ર તથા સંતે પિકારી પોકારીને કહે છે.
જે વ્યકિતઓને અનાજનો જ (વેજીટેરીયન) ઉપયોગ કરે છે તે ગમે તે ભોગે મેળવી જ લેવાને છે તે ભૂખે મરી જશે પણ બીજાના પ્રાણ લઈ પિતાનું પેટ નહિ ભરે, કારણ કે તે સમજે છે કે, મારા થડા સ્વાર્થ ખાતર બીજાની જંદગી નેરત-નાબૂદ કરવાનો મને શો અધિકાર છે ? કોને આપે છે ? અને તેને રસરતુ પણ કેમ માની શકાય ? કારણ કે એક પશુ પંખી કે પ્રાણીને જેને લીધે બાદ કરડે રૂપિયા ખર્ચવા છતાં પણ તેને જીવીત બનાવી શકાતું નથી. જેહુ આપી શક્યું નથી તે કેમ લઇ શકે અને મારા પેટને બીજાઓને કલેવરની કબર કેમ બનાવી શકું? આ માટે શાસ્ત્રોમાં એક હકીક્ત આવે છે જે નીચે મુજબ છે.
મગધ પતિ મહારાજા શ્રેણિક સભાભરીને બેઠા છે. પ્રત્યેક અમલદારો સભામાં ઉપસ્થિત છે, અવનવા પ્રશ્નો ચર્ચાય છે, તે દરમ્યાન એક પ્રશ્ન એ ઉપસ્થિત થશે કે સાંપ્રત કાળમાં અનાજ કરતાં માંસ સસ્તુ છે. આ વાતને અનુમોદન આપનારાસવિશેષ હતા. આ સભામાં અભયકુમાર પણ હાજર હતા, તેઓને લાગ્યું કે આ વાત બરાબર નથી, ધાન્ય કરતાં માંસ સતુ હૈઇ શકે જ નહિ. કારણ કે કોઈ પણ પ્રાણીને ભોગ લીધા બાદ જ પ્રાપ્ય બને છે. પણ આ વાત અન્ય સભાસદોને માન્ય ન હતી. પોતે તેજસ્વી બુદ્ધિ ધરાવતા તેમજ સમયજ્ઞ હેવાથી તેઓએ વિચાર્યું કે અત્યારે આ વાત વધુ ચર્ચવી અરથાને ગણાય સમય પાકયે સિદ્ધ કરી બતાવવું.
સરકવા સાથે એક રાત્રિના બાર વાગે સહુથી અગ્રગણ્ય એવા અમલદારના ધરે અભયકુમાર પહોંચી ગયા. અને કહ્યું કે હું અત્યારે રાજા શ્રેણિક પાસેથી