________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ ૧૧
કેમકે ભૂતકાળમાં યંત્ર ન હતા, બધુ કામ હાથે કરવાનું હતું. ત્યારે આજે માનવીની મદદે યંત્ર અને વિજ્ઞાન આવેલ છે યંત્રોની મદદથી આજે ઉત્પાદનની ઝડપ અનેક ઘણી વધી છે. આમ છતાં ભૂતકાળની અપેક્ષાએ કામના કલાક ઘટવાને બદલે વધતા કેમ જાય છે ? આ પ્રશ્ન આજે ગંભીર વિચારણા માગે છે.
આજે માનવ માત્રની શકિત એકંદર કયા કયા કાર્ય માં ખર્ચાઈ રહી છે. તેનું પૃથકરણ કરીશુ તે આ પ્રશ્નો ઉકેલ આપણે સહેલાઈથી મેળવી શકીશુ માનવ સમાજ ની શકિત કેટલી જરૂરી કાર્યમાં ખર્ચાય છે? કેટલી બિન જરૂરી કાર્યમાં ખર્ચાય છે ? કેટલી ઉત્પાદન કાર્યમાં ખર્ચાય છે? કેટલી વિનાશ કાર્યમાં ખર્ચાય છે ? આ બાબતોનું પૃથકરણ કરીશું તો આપણને ખ્યાલ આવી જશે કે કામના કલાક વધવા છતાં આજે માનવી પોતાની જરૂરીયાત કેમ મેળવી શકતું નથી ? પિતાની જરૂરીયાત મેળવવાની દિન પ્રતિદિન કેમ વધતી જાય છે, પ્રશ્નનું આ નિરાકરણ આપણે મેળવી શકીશું.
આજે માનવીની વધુમાં વધુ શકિત હિંસક શસ્ત્રોના ઉત્પાદનમાં ખર્ચાઈ રહેલી છે. હિંસક શ વધારવાની આજે હરીફાઈ ચાલી રહેલ છે. ભૂતકાળમાં લડાયક સામગ્રી એટલે તલવાર, ભાલા અને તેપ, આટલી સામગ્રી દરેક દેશ રાખે એટલે તેમની પાસે છેલ્લામાં છેલ્લી ઢબની શસ્ત્રસામગ્રી છે. એમાં કહી શકાતું. આજે તેમાં અનેક ઘણો ઉમેરો થયો છે. તલવાર, ભાલા અને તોપ તો ભૂતકાળની યાદગીરી રૂપે મ્યુઝિયયમમાં રાખવા યોગ્ય થઈ રહેલ છે. આજે તે લડાયક શત્રે સામગ્રીનું એક મોટુ લિસ્ટ થાય તેમ છે હવાઈ જડા, સબમરીને, બોમ્બરે, મશીનગને, આગટે, અણુઓ, વિગેરે અનેક પ્રકારની શસ્ત્ર સામગ્રી અબજોના ખર્ચે અને કરોડો માણસની શક્તિના ખર્ચે દરેક દેશને રાખવી પડે છે. આ ઉપરાંત એલચી ખાતાએ પણ નભાવવા પડે છે. આ બધી શસ્ત્ર સામગ્રીને ઉપયોગ કરી શકે તેવું લશકરી બળ, હવાઈ બળ, દરિયાઈ બળ, રાખવું પડે છે. દરેક માનવી દીઠ પડતો આ સરેરાસ ખર્ચને જે કાંઈ એ છે નથી?
લશ્કરી ખર્ચ અને શસસામગ્રીનું ખર્ચ વધ્યું છે તે ઉપરાંત દરેક દેશમાં સરકારી ખાતાઓ પણ અનહદ પ્રમાણમાં વધી ગયાં છે. ભુતકાળમાં સરકારી ખાતાઓ ખાતાએનું પ્રમાણ નહિ જેવું હતું આજે તે આ ખર્ચ પણ અનેક ગણું વધતું જાય છે. રેશનીંગ ખાતુ, સી, આઈ ડી. ખાતું વિગેરે અનેક ખાતાએ આજે અસ્તિત્વમાં આવ્યા છે જેના નામે પણ કદી ભુતકાળમાં અસ્તિત્વમાં નહોતું. આ બધો ખર્ચ જે દરેક દેશની સરકાર નિભાવી રહી છે.
(મશ. ૪)
For Private And Personal Use Only
