________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
એક વર
અભ્યાસ કરી પાક્કે નાર છું. દાપુનગરમાં પગ મૂળ સર્વપ્રથમ તમારા પગમાં મસ્તક નમાવી આશાર્વાદ મેળવવાનો દચ્છુક હોવા છતાં તેમ નથી ન્યું, પણ ોમાં મારા દોષ નથી. વ્યવહારના વહેણોની દિશા અકલ્પનીય છે,
રાજવી દાયણુના મનમાં, પાતાના જ એક પુરાહિત સોમદેવના પુત્ર, પાટલીપુત્ર જેવા દૂરના વિદ્યાધામમાંથી વિદ્વાનની પછી લઇ પાછો ફરતા હોય, તે પ્રસ ંગને નગર મહોત્સવ તરીકે ઉજવવાને વિચાર ઉદ્દભવ્યો. હાથી ઉપર મને બેસાડી, રાજમાર્ગોથી મારું સરઘસ કાઢી, રાજદરબારમાં લઈ જઇ સન્માન કર્યું. ‘યથા રાજા તથા પ્રશ્ન’ એ જન્વાયકા મુજબ નગરજાએ સરઘસના રસ્તા શણગાર્યો, સુગધીદાર પુષ્પની વર્ષા કરી, અને નારી દે ઉછળતા હૃદય ને ઉભરાતા ઉમગે, અક્ષત વધાવ્યા, નગરના એક સામાન્ય કાટિના દ્વિજપુત્રનું આવુ સન્માન દુઢ્ઢાના અંતરમાં ટુના ધિ રેલાવે, આનન્દ–પ્રમાદના વેલા પેદા કરે. સતાનને મળતુ આ ભાન એ કુટુંબી જનમાં ખુશાલો પેદા કરે. પિતાશ્રીની મુખાકૃતિમાં એ સ્પષ્ટપણે જોવામાં આવી અને લઘુભવ ફલ્ગુરક્ષિતને મહેશ તે જાણે કાઇ અલભ્ય લાભ થયા ન હોય, તેના ખુશાલીમાં રક્તિગત ખની ગયા. આ બધી વિધિમાંથી પસાર થતાં જરૂર વિલંબ થયે. એ સના મૂળ હકદાર તમા જ છે. કારણ કે તમે જન્મદાત્રી છે. એ! માતુશ્રી ! જ્યારે મેં કમરામાં પગ' મૂક્યા ત્યારે તમારી તરફી તે જે હભર્યા વારણાની આશા રાખેલી તેમાંનું કંઇજ જોવામાં આવતું નથી. શું માતાના હૃદયમાંથી વત્સલતાને સાવ છેદ ઊડી ગયેા છે? જનનીના ઠંડી. આવકારે તો અત્યાર સુધી ઉદ્ભવેલી મારા હૃદયની પ્રમુદિતતાને સખ્ત ધક્કો માર્યો છે!
ચાર અનુયોગસ્થાપક દેશપૂર્વી
પુત્રને માતા શું ઉત્તર આપે છે એ એઈએ તે
પૂર્વે થાનકમાં કેટલાક જરૂરી તાણાવાણા સાંધી લઇએ કે જેથી એને પ્રવાહ એકધારા, વિના સ્ખલનાએ વહો જાય. “
વાતની શરૂઆત દાપુરનગરથી આરભાય છે .
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૧૨૩ )
ચિતેડગઢ જતાં વચમાં જે મદસાર શહેર આવે છે એ સ્થાને પૂર્વે ઉપરોક્ત નગર આવેલું હતું. પ્રતિ
હ્રાસના આંકડા મેળવીએ તો એની સ્થાપના ભગવત શ્રી મહુાવીરદેવના સમયમાં થઇ હતી. સિંધુ-સૌવીર દેશમાં આવેલ વાતયપટ્ટણ નામની રાજધાનીના નગરમાંથી અતિપતિ ચ'ડપ્રદ્યોત વિતસ્વામીની મૂર્તિને ઉપાડી ગયેલ. એ પાછી મેળવવા રાજવી ઉદાયને આવતી પર ચઢાદ કરેલી, અને એના સ્વામીને હરાવી પોતાની સાથે કેદી તરીકે લઇ, જ્યારે રાજધાની તરફ પાછા ફરતા હતા ત્યારે વર્ષાઋતુના કાળ આવી ગયું!. એ વેળા ચાર માસ સુધી સ્થિરતા કરવા સારુ જે સ્થળ પસદ કરવામાં આવ્યું તે જ ઉપર વર્ણવેલ દાપુર.
રાજવી ઉદ્દયાના લશ્કરમાં, તેના ભાયાત સરખા દેશ મુગટધ રાજાચ્યા હતા, અને તેમણે પાતપેાતાની છાવણી જુદા જુદા મહારાજાના વસવાટ કરતી ાિંખેલી, સૈનિકા માટે રાજના વપરાશની ચીજોને વ્યવસાય કરનાર પણ ત્યાં હ્રાટ નાંખી બેસી ગયા અને ધંધા ચલાવવા લાગ્યા. આ બધું એવી રીતે વસી ગયુ` કે જેથી જોનારને ક્શ ગામ કે પરા ખ્યાલ પ્રથમ દૃષ્ટિએ આવે. વર્ષોની વિદાય પછી વતભયપટ્ટની સ્વામી તે ત્યાંથી છાવણી ઉપાડી સિંધુ સૌવીરના માર્ગે સિધાવ્યા, પણ ત્યાં જે ઘાટ. ધાયા તે તે ચાલુ રહ્યા, ક્રય-વિક્રય ચાલુ રહ્યો અને વસેલુ` નગર કાયમ રહ્યું. રચના જોતાં અને ખેાદકામ કરતાં જે સામગ્રી વાય આવે છે એ ઉપરથી શાધકાને ઉપરની વાતમાં ઘણું તથ્ય જાણ્યુ છે, આજે પણ ત્યાં જુદા જુદા ભાગમાં હિંદી,આદિ છે.
જૈનો માટે આ નગરની યાદ એ તે સંવત્સરી પ' જેવી પ્રતિવર્ષ માટેની સ્મૃતિને વિષય બની છે. * મિચ્છામિ સુલટમૂ’ જેવી મહામૂલી ક્ષમાપના જીવનમાં કેવી રીતે ઉતારવી, અને એ ઉતારવાથી કેવા લાભ ચાય છે એ ઉપર રાજવી ઉદાયન અને ચડપ્રદ્યોતનુ ઉદાહરણ અપાય છે. એ બનાવની ભૂમિકા પણ આ પુરનગરમાં જ સજા યેલી.
સંખ્યા ( વર્ષોના વહાણા વાયા પછી પુનઃ આ નગર સાહિત્યસ્વામીની લમે ચઢયુ એના
For Private And Personal Use Only
