________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ.
ત્પર રહેવું જોઈએ કહ્યું છે કે-રાજય સતાં વિપૂતય: “ સજજનૈની સંપત્તિ પરોપકારને અર્થેજ છે”.
મનુષ્ય વર્ગે પરોપકાર કરવાની જરૂર છે તેમાંતો આશ્ચર્ય જેવું જ શું છે? કેમકે કેટલાક જડ પદાર્થો પણ નિરંતર પરોપકાર કરનારા હોય છે. ચિંતામણિ રત્ન મનુષ્યના મનવાંછીતને પૂરે છે, વૃક્ષ છાયા આપે છે, ચંદન સુગંધ આપે છે, પારસમણી લેહને કાંચન બનાવી આપે છે, રસ કુપીકાનો રસ પણે કાંચન બનાવવામાં સાધનભુત છે. આ પ્રમાણે જડ પદાર્થોમાં પ ણ અનેક પ્રકારની શક્તિઓ ભરેલી છે અને તેનો ઉપયોગ પરોપકારના કાર્યમાં થાય છે.
એક મનુષ્ય પોતાની ઉપર ઉપકાર કર્યો હોય તેનો બદલો આપવા માટે તેના ઉપર ઉપકાર કરે તો રહે પરંતુ ઉલટો અપકાર કરનારા કેટલાએક દુર્જનો હોય છે. શ્રીપાળ મહારાજાએ ધવળશેઠ ઉપર બેસુમાર ઉ. પકાર કર્યો છતાં તેણે તો છેવટ સુધી અપકારજ કર્યો અને તેમાં પિતે પિતાને પ્રાણ ગુમાવ્યું આવા પુરૂષો કનીષ્ટ મનુષ્ય ગણાય છે. જેણે ઉપકાર કર્યો હોય તેના બદલામાં ઉપકાર કરનારા પણ કેટલાએક જ હોય છે તે ઓ મધ્યમ મનુષ્ય ગણાય છે. કૃત્યાકૃત્યને જાણનાર વર્ગમાં ઘણે ભાગ આ પંક્તિમાં મુકવા યોગ્ય છે પરંતુ અપકાર કરનારની ઉપર પણ ઉપકાર કરનારા શ્રીપાળમહારાજા, જયાનંદ કુમાર તથા લલીતાંગ કુમારની જેવા કોઈકજ મહા પુરૂષ હોય છે. એઓ ઉત્તમ જનની પંક્તિમાં મુકવા યોગ્ય છે. ખરે પુરૂષાર્થ અને ખરી સજજનતા તેમજ ખરું તત્વ ગવેષીપણું તે તેનું જ સમજવું કે જેઓ નિરંતર સર્વ પ્રાણીઓ ઉપર ઉપકાર કરવાની બુહિંજ ધરાવે છે અને તેને માટે જ પ્રયત્નવાન છે. શ્રી પાર્શ્વનાથજીને ઉગ્ર ઉપસર્ગને કરનાર કમઠ જેણે નાસીકા પર્યત જળ ભરપુર કર્યું તેના ઉપર પણુ ભગવંત લેશ માત્ર ષ ન લાવ્યા અને તેને પણ બોધિ બીજનાં કારણભૂત થયા. આ ઉત્તમ જનની કર્તવ્યતાના શિખરરૂપ દષ્ટાંત છે.
આ ટુંકા વિષયને સાર એટલો જ છે કે પિતાથી બનતી રીતે દરેક મનુષ્ય પરોપકાર કરવા તત્પર રહેવું અને એ ઉત્તમ શોભા આપનાર ભૂઅષણને ધારણ કરીને સુશોભીત થવું.
તથાસ્તુ.
For Private And Personal Use Only
