Jagat KalyankarI Jain Dharm

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 57

ਅੱਠ ਕਰਮ:
ਜੈਨ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਰਮ ਦੀਆਂ ਮੂਲ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਅੱਠ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਜੀਵ ਨੂੰ ਠੀਕ ਅਤੇ ਗਲਤ ਫਲ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਇਹ ਹਨ: 1. ਗਿਆਨਾਵਰਨਿਆ, 2. ਦਰਸ਼ਨਾਵਰਨਿਆਂ, 3. ਵੇਦਨੀਆਂ, 4. ਮੋਹਨੀਆਂ, 5. ਆਯੂਸ, 6. ਨਾਮ, 7. ਗੋਤਰ, 8. ਅੰਤਰਾਏ।
ਗਿਆਨਾਵਰਨਿਆ, ਦਰਸ਼ਨਾਵਰਨਿਆ, ਮੋਹਨੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਾਏ ਇਹ ਚਾਰ ਘਾਤੀ ਕਰਮ ਆਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚਾਰੇ ਆਤਮਾ ਦੇ ਚਾਰ ਮੂਲ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ, ਦਰਸ਼ਨ, ਸੁੱਖ, ਅਤੇ ਵੀਰਜ ਦਾ ਘਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਚਾਰ ਅਘਾਤੀ ਕਰਮ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਤਮਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਿਜ਼ ਗੁਣ ਦਾ ਘਾਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਚਾਰ ਘਾਤੀ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋਣ ਤੇ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅੱਠ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋਣ ਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ:
ਗਿਆਨਾਵਰਨਿਆ ਕਰਮ ਆਤਮਾ ਦੇ ਗਿਆਨ ਗੁਣ ਦਾ, ਦਰਸ਼ਨ ਵਰਨਿਆ ਕਰਮ ਆਤਮਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਗੁਣ, ਮੋਹਨੀਆਂ ਆਤਮਾ ਦੇ ਆਤਮਾ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਗੁਣ ਦਾ ਅਤੇ ਅੰਤਰਾਏ ਗੁਣ ਆਤਮਾ ਦੇ ਵੀਰਜ ਗੁਣ (ਆਤਮ ਸ਼ਕਤੀ) ਦਾ ਘਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵੇਦਨਿਆ ਗੁਣ ਸੁੱਖ ਦੁੱਖ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਕਰਮ ਤੋਂ ਸਰੀਰ, ਇੰਦਰੀਆਂ, ਜਾਤੀ, ਗਤੀ ਆਦਿ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੋਤਰ ਕਰਮ ਤੋਂ ਜੀਵ ਨੂੰ ਉੱਚਤਾ ਅਤੇ ਨੀਚਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਕਰਮ ਖਾਤਮੇ ਦੇ ਕਾਰਨ:
ਰਾਗ
ਦਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਮੋਹ ਨੂੰ ਜਿੱਤਨ ਨਾਲ ਅਤੇ ਚਾਰ ਕਸਾਈਆਂ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਕਰਕੇ ਆਤਮਾ ਅਪਣੇ ਸਾਰੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਕੇ ਸ਼ਿੱਧ, ਬੁੱਧ, ਮੁਕਤ, ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਆਤਮਾ ਉਕਤ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ
-
51