Jagat KalyankarI Jain Dharm

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 63

ਅਕਸ਼ਯ ਤਰਿਤਿਆ ਦਾ ਸੰਬਧ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਨਾਲ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਨੇ ਇਕ ਸਾਲ ਤੱਕ ਤੱਪਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾ ਅੰਨ ਲਿਆ ਅਤੇ ਨਾ ਪਾਣੀ। ਵੈਸ਼ਾਖ ਸ਼ੁਦੀ, ਤੀਜ਼ ਦੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਨੇ ਹਸਤਿਨਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਗੰਨੇ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ ਵਰਤ ਖੋਲਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਅਕਸ਼ਯ ਤਰਿਤਿਆ ਦੇ ਨਾਉ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਵਰਤੀ ਤੱਪ (ਇਕ ਸਾਲ ਲਗਾਤਾਰ, ਇਕ ਦਿਨ ਵਰਤ ਅਤੇ ਇਕ ਦਿਨ ਭੋਜਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਕਸ਼ਯ ਤੀਜ਼ ਨੂੰ ਗੰਨੇ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ ਵਰਤ ਖੋਦੇ) ਪਾਰਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਸੰਬਧ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਨਿਰਵਾਨ ਨਾਲ ਹੈ। ਕੱਤਕ ਦੀ ਅਮਾਵਸ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦਾ ਨਿਰਵਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਾਵਾਪੁਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਅਤੇ ਰਾਜੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮਹੋਤਸਵ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ ਉਸੇ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੀਵੇ ਜਲਾਕੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵੀਰ ਨਿਰਵਾਨ ਸੰਮਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। | ਮਹਾਵੀਰ ਜਯੰਤੀ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸੰਬਧ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨਾਲ ਹੈ, ਚੇਤ ਸ਼ੁਦੀ
ਯੋਦਸ਼ੀ (ਤੇਰਾਂ) ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਜਨਮ ਜਯੰਤੀ ਅਤੇ ਜਨਮ ਕਲਿਆਣਕ ਮਹੁਤਸਵ ਹੈ।
ਪਾਰਸ਼ ਜਯੰਤੀ ਵੀ ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸੰਬਧ ਭਗਵਾਨ ਪਰਸ਼ ਨਾਥ ਨਾਲ ਹੈ ਜੋ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਸਨ। ਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪੋਹ ਬਦੀ ਦਸਵੀਂ ਦੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਪਾਰਸ਼ਨਾਥ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। | ਸ਼ਾਸ਼ਵਤ ਔਲੀ ਤੱਪ ਸ਼ਾਸ਼ਵਤ ਔਲੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਸੰਬਧ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਵਪੱਦ ਦੀ ਭਗਤੀ ਨਾਲ ਹੈ। ਚੇਤ ਸ਼ੁਦੀ ਸਤਵੀਂ ਤੋਂ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਤੱਕ ਅਤੇ ਸੋਨ ਸ਼ੁਦੀ ਸਤਵੀਂ ਤੋਂ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਤੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਐਲੀ ਤੱਪ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਵਪੱਦ (ਅਰਿਹੰਤ, ਸਿੱਧ, ਅਚਾਰਿਆ, ਉਪਾਧਿਐ, ਸਾਧੂ, ਗਿਆਨ, ਦਰਸ਼ਨ, ਚਰਿੱਤਰ, ਅਤੇ ਤੱਪ) ਦੀ ਪੂਜਾ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧ ਚੱਕਰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਐਲੀ ਤੱਪ
57