________________
* * મા સ્તા વિ ક ક આપણું આ દેશમાં–“ભારત વર્ષમાં કાળ એ રીતે પિતાને પ્રભાવ પાડે છે. એને જૈન દર્શનમાં “કાલચક કહે છે. એ ચક્ર ફરતું ફરતું જેમ નીચે ઊતરે છે તેમ ઉપર પણ ચડે છે. એ બંનેને અનુક્રમે “અવસર્પિણું–કાળ” અને “ઉત્સપિણું–કાળ કહે છે. બનેના છ છ આરા છે. વર્તમાનમાં આપણા દેશમાં “હુંડા” નામે એળખાવાતી અવસર્પિણને પાંચમે આરે પ્રવર્તે છે. એના ત્રીજા આરાના લગભગ પ્રારંભથી માંડીને ચેથા આરાના લગભગ અંત સુધીમાં આપણું આ દેશમાં વીસ તીર્થંકર થયાનું જેને માને છે. એ ધર્મસમ્રાટેમાંના અંતિમ તીર્થકર તે શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામી છે. એમના નિર્વાણ થયાને આજે ૨૪૫મું વર્ષ ચાલે છે. પાંચ વર્ષ બાદ ૨૫૦૦ વર્ષ પૂરાં થશે. એને લક્ષીને આ મારી કૃતિ પ્રકાશિત કરાય છે.
મહાવીરસ્વામીનું જીવનચરિત્ર લખવાને વિચાર મને સૌથી પ્રથમ એકાવન વર્ષ ઉપર ઈ. સ. ૧૯૧૮માં એમ. એની પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા બાદ થયે હતું અને ઈ સ. ૧૯૨૮માં “સ્વયંસેવકમંડળ”ના ઉપક્રમે મેં મુંબઈમાં બુલિયન એકસચેઈન્જ હેલમાં મહાવીર સ્વામીને અંગે ભાષણ કરતી વેળા આધુનિક માનસને લક્ષીને ગુજરાતીમાં દળદાર અને પ્રમાણભૂત પુસ્તક રચવાની આવશ્યકતા દર્શાવી હતી પણ તે અદ્યાપિ ચરિતાર્થ થઈ નથી. વખત જતાં મારે આ કાર્ય કરવાનો પ્રસંગ આવે તે તેમાં સહાયક થઈ પડે એ ઈરાદે મેં એક બાજુ લેખે લખવા માંડ્યા તે બીજી બાજુ ઇ. સ. ૧૯૫૦માં નિમ્નલિખિત નામનું પુસ્તક અંગ્રેજીમાં તૈયાર કર્યું –
