________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માહિતી કેન્દ્ર :-શ્રી પ્રભાસપાટણ જૈન શ્વેતાંબર મૂર્તિ પૂજક સધ
દેરાસરની ખડકી, પ્રભાસ પાટણ-જી. જૂતાગઢ.
ગિરનાર તીથ :- શ્રી નેમિનાથ ભગવાન.
આ તીર્થં જૂનાગઢથી ૩ કિ.મી. દૂર ૯૪૫ મીટર ઊંચા પર્વત ઉપર આવેલ છે. શ્વેતાંબર માન્યતા અનુસાર પ્રાચીન યુગમાં આને ઉજ્જય ગિર અને રૈવતગિરિ આદિ કહેતા હતા. શ્વેતાંખર જૈન શાસ્ત્રામાં આને નેમિનાથપર્યંત તેમજ શત્રુ ંજયગિરિની પાંચમી ટ્રેક પણ ગણવામાં આવે છે. બાવીસમા તીર્થંકર શ્રી નેમિનાથ ભગવાને અહીં દીક્ષા ગ્રહણ કરી હતી અને તપશ્ચર્યા કરીને મેાક્ષે સિધાવ્યા હતા. એમ અનુમાન કરવામાં આવે છેકે અનેક મુનિએ અહીં મેાક્ષકાળે સિધાવ્યા હતા. પ્રથમ તીર્થંકર આદિશ્વર ભગવાનના સમયથી છેટલા તીથ કર શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાનના સમય સુધીમાં અનેક ચક્રવતી ઓ, રાજાએ, શ્રેષ્ઠીએ વગેરેએ રેવતાચલની યાત્રા કર્યાના ઉ૯લેખ મળી આવે છે. આની સાથે જોડાયેલી અનેક દંતકથાઓ પણ છે. તે અનુસાર ભગવાન નેમિનાથ, રાજુલમતીની’ સાથે લગ્ન કરવા' જાન લઈને આવ્યા પરંતુ પશુઓની આ સમારાહ માટે કતલ થવાની હતી તેના દર્દનાક અવાજ સાંભળીને તેમને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયા અને તેઓ રાજપાટ વૈભવને ત્યાગ કરીને લગ્ન કર્યા વગર જ દીક્ષા ગ્રહણ કરી કઢાર તપશ્ચર્યા કરી, અહીં મેદ્દો સિાવ્યા હતા. ત્યાર ખાદ રાજુલમતી પશુ સ'સારને! ત્યાગ કરી, દીક્ષા ગ્રહણ કરી અહીં મેક્ષ પામ્યાં હતાં. જૂનાગઢ ગામમાં શ્વેતાંખર મદિરા ને દિગમ્બર મદિર છે. તળેટીમાં પણ મદિરા છે. તળેટીના મદિરની પાસેથી જ પહાડ પરનું ચઢાણુ શરૂ થાય છે. કહેવાય છે કે પર્વતના મદિરાના 'અનેક વાર છણુદ્ધિાર થયેલા. વિ.સ. ૧૨૨૨માં રા કુમારપાળતા મત્રીએ પહાડના રસ્તા સુગમ બનાવવા પગથિયાંએ બતાવેલા. પ્રભાસપાટણમાં પ્રાપ્ત થયેલા એક તામ્રપત્ર અનુસાર રેવાનગરના રાજાએ ઈ.સ. પૂર્વે છઠ્ઠી સદીમાં અહીં શ્રી નેમીનાથ ભગવાનના મદિરનું નિર્માણુ કસબ્યાના ઉલ્લેખ મળે છે. ૧૨મી સદીમાં વસ્તુપાલ તેજપાલ તથા સિદ્ધરાજના મંત્રી દ્વારા જીણું ધાર થયાને ઉલેખ છે.
તળેટીથી લગભગ ૪૨૦૦ પથિયાં ચઢયા પછી (૩ કી.મી.) તેમીનાથ ભગવાનની મુખ્ય ટુંકના દરવાજો આવે છે. આ વિશાળ મંદિરની સામે માનસંગભેાજરાજની ટૂંક છે જયાં મૂળનાયક શ્રી
ર
For Private and Personal Use Only
