Gruhasthano Samanya Dharma

Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 5

ઉપદેશ અપાય છે. એ માર્ગાનુસારી-ધર્મનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ સમજાય તો સર્વવિરતિધર્મની દુષ્કરતાનો ખ્યાલ આવ્યા વિના નહીં રહે. અત્યન્ત દુષ્કર એવા સર્વવિરતિધર્મને આરાધનારા મુનિભગવન્તોનું સત્વ ખરેખર જ ઉત્કટ હોય છે. એની અપેક્ષાએ તો માર્ગાનુસારી-ધર્મની આરાધના કરનારાઓનું સત્ત્વ ખૂબ જ અલ્પ હોય છે. પરંતુ માર્ગાનુસારી-ધર્મનું સ્વરૂપ વિચારીએ તો એની આરાધના માટે પણ ઠીક ઠીક પ્રમાણમાં સત્ત્વ હોવું જોઈએતે જણાયા વિના નહીં રહે.
માર્ગાનુસારી–સામાન્યધર્મને સમજાવતી વખતે ઉપર જણાવેલા શ્લોકમાં જે જણાવ્યું છે તેનો વિચાર કરવાની જરૂર છે. સામાન્ય રીતે મોક્ષસાધક ધર્મની આરાધનામાં વિક્ષેપ કરનારી અર્થ-કામની આસક્તિ છે. એને દૂર કરવા માટે અહીં પ્રથમ દાનધર્મનો ઉપદેશ છે. આમ પણ ધર્મની આરાધનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ રાગદ્વેષની પરિણતિને દૂર કરવાનો છે. સામાન્યગૃહસ્થધર્મ અને વિશેષગૃહસ્થધર્મ તેમ જ સર્વવિરતિધર્મ-એ બંન્ને ધર્મની આરાધના રાગ-દ્વેષની પરિણતિને દૂર કરવા માટે ઉપદેશેલી છે. આપણી રાગ-દ્વેષની પરિણતિ વધે-એ માટે શાસ્ત્રકારપરમર્ષિઓ કોઈ પણ જાતનો ઉપદેશ કરતા નથી. હેય-છોડવાલાયક અને ઉપાદેય-ગ્રહણ કરવા લાયક એવા પદાર્થોના વિવેકપૂર્વક ઉપદેશ કરવા પાછળ રાગ-દ્વેષની પરિણતિ દૂર કરવાનો એકમાત્ર આશય રહ્યો છે. પ્રતાનું પ્રચ્છન્નમ્.." ઉપર જણાવેલા આ શ્લોકમાં ગૃહસ્થના સામાન્યધર્મનું ખૂબ જ સંક્ષેપથી પણ માર્મિક રીતે વર્ણન કરાયું છે.