Gruhasthano Samanya Dharma

Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 4

મળે જ એવો નિયમ નથી. કોઈ વાર તેવા પ્રકારની કર્મની લઘુતા થઈ ના હોય તો એવા આત્માઓને સર્વવિરતિધર્મની પ્રાપ્તિ થતી નથી. આવા સંયોગોમાં એ મુમુક્ષુ (સંસારથી વહેલામાં વહેલી તકે મુક્ત થવાની ભાવનાવાળા) આત્માઓ; જેમ બને તેમ વહેલી તકે, 'તે પરમતારક સર્વવિરતિધર્મની પ્રાપ્તિ થાય' એવી એકમાત્ર ભાવનાથી ગૃહસ્થને ઉચિત (યોગ્ય) દેશવિરતિ, સમ્યત્વ કે માર્ગાનુસારી ધર્મની આરાધના કરવા પ્રયત્નશીલ બને છે. જેમ બને તેમ જીવનમાં જેટલા પ્રમાણમાં પાપની નિવૃત્તિ શક્ય બને તેટલા પ્રમાણમાં પાપથી નિવૃત્ત બનવું-તેને દેશવિરતિધર્મ કહેવાય છે. અનાદિકાળથી સંસારના સુખ ઉપર જે તીવ્ર રાગ છે અને દુ:ખ ઉપર જે તીવ્ર દ્વેષ છે તે તીવ્રરાગ અને તીવ્ર દ્વેષના અભાવે જે દેવ, ગુરુ અને ધર્મ પ્રત્યે (સુદેવ, સુગુરુ અને સદ્ધર્મ પ્રત્યે) શ્રદ્ધા જન્મે છે તેને સમ્યત્વ કહેવાય છે. અને ન્યાયસંપન્ન વિભવ (ધન)”; “યોગ્ય -વિવાહ', કુટુંબનું ભરણપોષણ’ અને ‘અતિથિસત્કાર વગેરે શિષ્ટાચારના પાલનને માર્ગાનુસારિતા' કહેવાય છે. આ રીતે પોતાની યોગ્યતાનુસાર માર્ગાનુસારીપણા વગેરેની આરાધના કરી કાલાન્તરે જીવ સર્વવિરતિ(મુનિજીવન) ને પ્રાપ્ત કરે છે.
સર્વથા પાપની નિવૃત્તિ સ્વરૂપ સર્વવિરતિધર્મની અપેક્ષાએ દેશવિરતિ વગેરે ધર્મમાં પાપની નિવૃત્તિ ખૂબ જ અલ્પ પ્રમાણમાં છે. આમ છતાં રાગ-દ્વેષ અને મોહની પ્રબળતાના કારણે આત્માને પાપની આંશિક-નિવૃત્તિનો પણ પરિણામ પ્રાપ્ત થતો નથી. આવી સ્થિતિમાં તેવા જીવોને માર્ગાનુસારી-ધર્મનો