________________
આંતર વૈભવ
નોંધઃ પૂ. મુનિશ્રી ચિત્રભાનુ મહારાજશ્રીએ રાક્ષી થિયેટરમાં (તા. ૨૨-૯-૬૮) આપેલું પ્રવચન
(ગતાંકથી ચાલુ)
કોઈ નથી, એકલે છે. આર્થર દુઃખી હતો એ બહારથી નહિ,
માણસ એકલે પડતું નથી. કારણ કે એક અંદરથી. બહારથી તે એની પાસે ફેકટરીઓ પડે તે અંદરથી પ્રશ્નો શરૂ થઈ જાય. માણસ હતી, મોટી મોટી ગાડીઓ હતી, ઘરમાં પોતાનું જ એકલતાથી ભાગે છે. નહિ ભાઈ, એકલો નહિ, હેલિકેટર હતું. આ બધું હોવા છતાં આર્થર રહે. લેકને એકલતાનો ડર છે. જ્યાં જાય ત્યાં સુખી નહોતે, બહારની દુનિયા ખુશ હતા પણ બગલમાં બે જણને લઈને જાય. આર્થરની અંદરની દુનિયા દુઃખી હતી.
એકલે પડે અને ગભરાય, પ્રશ્નો ઊંડાણમાંથી આર્થરને સમજાયું કે એના સમગ્ર જીવનની
ઉપસ્થિત થાય અને ફફડી ઊઠે. પ્રવૃત્તિ એના નામ માટે હતી, આત્માની શાંતિ માટે નહિ.
આ પ્રશ્નનો માણસે સામનો કરે જ
પડશે. જ્યાં સુધી એકલતાને સામને નહિ “Listen carefully' એણે પિતાને જ
ન કરે ત્યાં સુધી એને જવાબ નહિ મળે. એણે ઠપકે આખે “આથી તેં તારે માટે કાંઈ ન
જવાબ મેળવવાનો છે, અને આ જવાબ કર્યું . You have'nt done anything for
અંદરથી આવે છે. your soul. તે તારા આત્મા માટે કાંઈ નથી કર્યું. કેને માટે કર્યું? આથર માટે, નામ માટે.
ઘણીવાર એવું બને છે કે નજીકમાં હેય છતાં હું અહીંથી ગયા પછી આર્થર રહે તો શ પણ ન સાંભળાય અને દૂર હોય તે સંભળાય. અને ન રહે તે પણ શું ? જે નથી રહેવાનું, જે લેકે રેલવે લાઈનની બાજુમાં રહેતા જેનું મારા ગયા પછી શું થવાનું છે તે ખબર હોય એ ટ્રેઈનના અવાજથી ટેવાઈ ગયેલા હોય નથી, એને માટે હું આટલું બધું કરું છું? છે, એમને ટ્રેઈનને અવાજ હેરાન કરતું નથી. જે મારી સાથે આવવાનું છે એને માટે શું પણ એના સ્વજનને અમેરિકાથી કૈલ આવે કર્યું? કાંઈ ન કર્યું. જે કાંઈ ન કર્યું તો મારે તે ય સંભળાય. દૂરનું સંભળાય પણ નજીકનું માટે આનંદને, સુખને અને સંતેષને કેઈ ન સંભળાય. વિષય નથી.
એકવાર વિહાર કરતાં કરતાં મારે ઘાટકોપરના ત્રણ કલાક પૂરા થવા આવ્યા, અને જે ઉપાશ્રયમાં રહેવાનું થયું. રાતના બરાબર એક આર્થર આજ સુધી સાંભળી શક નહોતે તે વાગે Boeing પ્લેન ઉપડે અને ઉપાશ્રય ઉપર સાંભળવા લાગે.
થઈને નીકળે. શાંત રાત્રિમાં જ્યારે માથા ઉપરથી આજે ત્રણ કલાકને ટાઈમ મળે. કોઈ નથી,
પ્લેન જાય ત્યારે એમ જ લાગે કે ઉપાશ્રયના ટેલિફોનની ઘંટડી વાગતી નથી, રેડિયે નથી,
બે કટકા થઈ જશે, એટલે જોરદાર અવાજ. કેઈ આવીને પૂછતું નથી, ચેક ઉપર સાહી
આઠ દસ દિવસ વીતી ગયા. એક દિવસે કરાવવા કેઈ આવતું નથી, ટીપમાં ભરાવવા બપોરે ચેડા ભાઇઓ મારી પાસે બેઠા હતા કેઈ આજીજી કરતું નથી.
ત્યારે એક ભાઇએ પૂછયું : ““મહારાજ ! અમારો
