________________ તા. 1- 4 1969 દિવ્ય દીપ રજી. ન. એમ. એચ પર [કવર બેનું ચાલુ]. કોઈ આકાંક્ષા હોય; જે એની પ્રેરણું લઈને દિલથી સાધ્ય જુએ, નિરપેક્ષ લય જુએ, સાધનાને વિષય કામ કરે, એના વિચારથી જીવનને શ્રમ ઉઠાવવા જુએ, તે પોતાના સમગ્ર જીવનમાં એકતા લાવે, વિશ્વનું શક્તિ મેળવે, દૂફ અનુભવે, જિંદગીને અર્થ બેસાડે સ્પષ્ટ દર્શન મેળવે, ને દુનિયાની સૌથી પ્રબળ પ્રેરણા એ માણસ આસ્તિક છે, ભકત છે. એને ધર્મ સાક ને શક્તિ અનુભવે.” એની શ્રદ્ધા શુદ્ધ, બોલવાની રીત જુદી. વિધિ જુદા, સાધન નહિ પણ સાધ્ય. કર્મકાંડ બીજી જાતનું. પણ અસલ ભાવના એની એ જ. નામરૂપને સવાલ છે, પરિભાષાને સવાલ છે, લાભ નહિ પણ બલિદાન. દૃષ્ટિબિંદુને સવાલ છે. આપણે ધર્મને મર્મ પકડી સ્વાર્થ નહિ પણ શરણાગતિ. રાખીએ એ જ જોવાનું છે. સલામતી નહિ પણ સાહસ. ભગવાનનાં સહસ્ત્ર નામ હોય છે. એમાંથી ધર્મ એ સગવડને વિષય નથી, પડકારનો વિષય યુગને અને એમાં દરેક જૂથને ને દરેક વ્યકિતને ને છે. એ માણસને સુખની પથારીમાં નહિ, શરશય્યા પર દરેક અવસ્થાને જે વધુ અનુકૂળ આવે એને જ૫ સવાડે છે. એને આરામ નહિ, કષ્ટ આપે છે. મફત કરવામાં મુક્તિનું વરદાન છે. વરદાન આપતે નથી, ઊલટી સાધના કરાવે છે: એ બહારથી નિયમ લાદીને નહિ, પણ અંદરથી ‘કુમારના સૌજન્યથી પ્રેરણા આપીને. ભગવાન પણ કોઈ પારકી વ્યકિત નથી એ અમેરિકાના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપ્રમુખ અબ્રાહમ માનવીનું સત્વ, ચૈતન્યનો સ્રોત, પ્રાણને પ્રાણ છે. લિંકન ઝિંદાદિલ અને વિનેદપ્રિય હતા. એમના એનાં દર્શન પામવા ઉપર” ને “બહાર જોવાનું નહિ, વિનેદપ્રિય સ્વભાવની ઝાંખી કરાવતા ઘણુ પ્રસંગે “અંદર” ને “ઊડે' જોવાનું છે. એને પ્રસાદ લેવા હાથ છે. પણ આ ઘટના એ પિતે જ બહુ રસથી લાંબા કરવાને નહિ, હૃદય ખેલવાનું છે. અને બીજાને કહેતા. આશીર્વાદ મેળવવા સાદ પડવાને નહિ, મૌન એક વખત, બે સ્ત્રીઓ વચ્ચે રાજ્યના રાખવાનું છે. એનું સાંનિધ્ય અનુભવવા દૂર જવાનું અંદરોઅંદરના યુદ્ધમાં કેની જીત થશે એ વિશે નહિ, ઘેર જ રહેવાનું છે. એનું સ્વરૂપ પામવા એગળી જવાનું નહિ, પોતે જ થવાનું છે. ચર્ચા ચાલી. એક સ્ત્રીએ કહ્યું “મને પૂરે વિશ્વાસ છે કે આ યુદ્ધમાં ડેવિસ જેફરસનની જ દુષ્કર્મની સજા મળ ને સદાચરણને સંતોષ થાય એ પણ કઈ શિક્ષક સેટી લઈને આવે ને ચલાવે એ જીત થશે, કારણ કે તે ઈશ્વર પર વિશ્વાસ રીતે નહિ, પણ પોતાના મનની પ્રકૃતિ વિરુદ્ધ પિતે રાખનારે, ભલે અને ધાર્મિક પ્રકૃતિને માણસ છે.” એનો ઉપયોગ કર્યો તેથી એ સમસમી ઉઠે, અથવા “પણ,” બીજી સ્ત્રીએ વિરોધ કર્યો. “અબ્રાપિતાના હૃદયના ધમ' પ્રમાણે પિતે અણીને વખતે હમ પણ ધર્મપ્રિય અને ઇશ્વર પર આસ્થા વર્યો હતો તેની એ કૃતાર્થતા અનુભવે એ રીતે. ધર્મ રાખે છે.” અંતરમાંથી રે. ભગવાન ગભકારમાં બિર.જે. એક સાચા દશકે એટલે સુધી કહ્યું છે કે જે હા, એ ખરું પણ - પેલી સ્ત્રીએ માણસ જીવનમાં કંઈ નહિ તે અમુક કામ તો ગંભીરતાથી કહ્યું - “ઈશ્વર અબ્રાહમની પ્રાર્થના દિલ લગાડીને કરે તેને ના.સ્તક કહી ન શકાય. જેના સાંભળીને એમ માનશે કે એ તે મજાક જીવનમાં કેઈ આધારસ્તંભ હાય, કેઇ આદર્શ હોય, કરે છે.” મુદ્રક, પ્રકારક અને માના સંપાદક શ્રી ચંદુલાલ . સાહે, લિપિની પ્રિન્ટરી મુંબઈ નં. 2 માં છપાવી, ડોવાઈન નોલેજ સોસાયટી (રિન્ય જ્ઞાન સંઘ) માટે ‘કવીન્સ " 28/30, વાલકેશ્વર મુંબઇ નં. 6 માંથી પ્રગટ કર્યું છે
