________________
હિંસા થાય તો તે હિંસા ક્ષમ્ય છે એવો પ્રચાર દેખાય છે ખરો, પરંતુ હું તો તેને ધર્મનો વિકાર જ માનું છું. જે વેદધર્મની શ્રુતિ-મા હિંચીત સર્વ ભૂતાનિ એમ કહેતી હોય તે હિંસાને ક્ષમ્ય કરે તે બુદ્ધિગમ્ય શી રીતે હોઈ શકે !”
લખમશી લાલચોળ થઈ ગયા, અને બોલ્યા : “ત્યારે આપણે જેને જૈન ધર્મના મુખ્ય સ્તંભ ગણીએ છીએ તેવા સાધુઓ પોતે, શાસ્ત્રમાં ન હોવા છતાં કેટલીક સૂક્ષ્મ હિંસાઓમાં અનુમોદન આપી રહ્યા છે, સંયમને બદલે સુખપાલખીઓ પર બેસી આચાર્યો બની વિલાસ માણી રહ્યા છે, તપશ્ચર્યાને બદલે ગચ્છ ભેદના ઝઘડાઓ પ્રવર્તાવી રહ્યા છે, શું આ જૈનધર્મ છે ?”
લોંકાશાહ: શાંત થાઓ. આ બધું જૈનધર્મમાં થયેલા વિકારનું પરિણામ છે. આ પરિસ્થિતિ નવીન નથી. વારસાથી ઊતરી આવેલી છે અને આપણે એટલે શ્રાવકોએ જ તેને પોષી છે.
લખમશી બોલ્યા : “એમ થવાનું કારણ ?”
લોંકાશાહ બોલ્યા: જૈનધર્મમાં વિકાર પ્રાય: આસપાસના ધર્મની વિકૃતિથી જ જભ્યો છે. વિકાર જ્યારે પ્રવેશે છે ત્યારે પહેલાં તો તેનું સ્વરૂપ સુધાર જેવું લાગે છે. ક્રમે ક્રમે તે વિકાર ઊંડો ઊંડો વધતો જાય છે. અને જેમ જેમ નિમિત્ત મળતાં જાય તેમ તેમ તેનો પ્રકોપ વધતો જાય છે. જૈનધર્મનું પણ તેમજ થયું છે. આ પ્રકોપને શમાવવા માટે આપણા સુવિહિત આચાર્યો અને જ્યોતિર્ધરોએ તનતોડ પ્રયત્ન કર્યો છે ખરો, પરંતુ એ પ્રકોપ મૂળથી બળી ગયો ન હોવાથી કાળક્રમે વિવિધ સ્વરૂપે પલટીને આજે તે એક વિકરાળ રાક્ષસ સમો ભયંકર દેખાવ દે છે.
લખમશી બોલ્યા : “તેનો ઉપાય ? લોકાશાહ : તે વિકારને મૂળથી જ નાબૂદ કરવો જોઈએ. લખમશી : તે એકલે હાથે કેમ બને ?
લોંકાશાહ : સત્યના પ્રચારથી ! સત્યની શક્તિ વિશ્વવ્યાપક છે. જ્યાં જ્યાં તેનું એક આંદોલન પણ થશે ત્યાં ત્યાં તેની સંતાનપરંપરા વિકસ્સે ને વિકસે જશે. અસત્યનો પ્રકોપ ગમે તેટલો પ્રબળ અને પ્રચંડ હશે તો પણ સૂર્યના પ્રકાશ આગળ આગિયાની જ્યોતિની જેમ નિસ્તેજ અને હતો ન હતો થઈ જશે.
આ રીતે લખમશી લોકશાહના વિરોધીને બદલે પાક્કા સહાયક થઈ
ધર્મપ્રાણઃ લોંકાશાહ
