________________
s
વચનામૃતોથી તેમનું ચૈતન્ય ચમકતું અને ચમકતું રહ્યું હતું. આ રીતે મહાવીરની ધૂન-મહાવીરનું રટણ કરતો કરતો તે આત્મા પોતાનું કાર્ય સમાપ્ત કરી તેના શરણે ચાલી જતો હોય નહિ ! તેમ તેના અનેક અનુયાયી વર્ગ વચ્ચે, સૌનાં આશ્ચર્ય સાથે એક દમ ખેંચી પોતાને પંથે પ્રયાણ કરી ગયો, અને દિવ્ય સમાધિની દીર્ઘ નિદ્રામાં સૂતેલું એ ચમકતું શરીર મૃત્યુલોકમાં પડી રહ્યું. જ્વલંત જ્યોતિ ગઈ પણ તેની ચિનગારીઓ વિખરી વિખરીને ભિન્ન ભિન્ન સ્થળે પ્રકાશવા લાગી ગઈ. તેમાંથી અનેક ક્રાન્તિકારો અને જ્યોતિર્ધરો પાક્યા અને એ રીતે એ ક્રાન્તિનો યુગસ્રષ્ટા ગણાયો.
એ રીતે ભારતવર્ષમાં પાંચ લાખ જનતા અને સેંકડો સાધુ સાધ્વીજીઓ તથા સંખ્યાબંધ યતિઓ શ્રીમાન લોંકાશાહને પોતાના પરમ પિતા ગણાવી ગૌરવ લે છે. ભારતવર્ષમાં ભક્તિયુગનો ફાલ તેમની ક્રાન્તિના આંદોલનથી પાક્યો હતો. સંખ્યાબંધ ક્રાન્તિકારો અને જ્યોતિર્ધરો તેમની ક્રાન્તિના ચિરાગે ફૂલ્યા ફાલ્યા છે અને હજુયે ફૂલશે ફાલશે. આજે ફરી એ ક્રાન્તિની ભૂખ ભારતવર્ષને આંગણે ફરી ફરીને તેવાજ રૂપમાં આવી ઊભી છે. લોંકાશાહને વીત્યે સાડા ચાર સૈકાનાં વહાણાં વાયાં છે. કોઈ યુગપ્રધાન પુરુષ-મહાત્મા ધર્મયોગી અને કર્મયોગી ગણાતા એ અહિંસા, સંયમ અને સત્ય ત્રિશસ્ત્રીથી આત્મસમરાંગણમાં એ સુભટને કંઠે આ વીસમી સદી વિરમતાં પહેલાં ધર્મક્રાન્તિની નૂતન વરમાળ આરોપવા આતુર બનેલી એ શક્તિદેવી શીઘ્ર આવો અને નવક્રાન્તિના સ્રષ્ટા બનાવો એ અમારી મનોભાવના પ્રકટ કરતાંની સાથેજ એ ભારતવર્ષમાં પ્રાચીન, મધ્યકાલીન, અર્વાચીન અને ભાવિ ધર્મક્રાન્તિના સ્રષ્ટાઓને કોટિશઃ વંદન કરી વિરમીશું.
ધર્મપ્રાણ ઃ લોકાશાહ
