Char Prakaran

Author(s): Mafatlal Zaverchand Gandhi
Publisher: Mafatlal Zaverchand Gandhi

Page 4

પ્રસ્તાવના પંચપ્રતિક્રમણને પઠન બાદ આજે જીવવિચાર, નવતત્ત્વ દડક અને લધુ સંગ્રહણીરૂપ ચાર પ્રકરણના પઠન પાઠનને ખુબજ પ્રચાર છે. અને તે આવશ્યક પણ છે કારણ કે આવશ્યક સૂત્રેના જ્ઞાનનું ફળ કે ધર્મનું સર્વસ્વ જયનું છે. અને તે જયણ ખરા સ્વરૂપે ત્યારે જ આરાધી શકાય કે જેનું સ્વરૂપ અને જીવોના પ્રકારને સમજવામાં આવે. આ જીવોનું લક્ષણ અને વિધાનદ્વારા વર્ણન તે જીવવિચારમાં છે. છવસ્વરૂપને જાણ્યા છતાં કરણીય અકરણીય પદાર્થ ક્યા ? અને જીવ પોતે સંપૂર્ણ અવસ્થાને કઈ રીતે પામી શકે તે જાણવું પણ એટલું જ આવશ્યક છે તેથી ય આદેય અને હેયસ્વરૂપ નવતાનું વર્ણન વિસ્તૃત રીતે નવતત્વમાં છે. સંસારમાં રખડતા જીવોનાં ભયસ્થાને ક્યાં છે અને કયે ઠેકાણે તેને દંડાવું પડે છે તે જાણી દંડ સ્થાનથી બચવા દંડક પ્રકરણનું જ્ઞાન પણ ખુબજ આવશ્યક છે. કારણ કે દંડકપ્રકરણમાં દંડકસ્થાને બતાવ્યાં છે. ક્ષણવિનશ્વર સંપત્તિ કે જીવિતથી ઉન્મત્ત થયેલા માનવને એ ખ્યાલ આવે કે જગતમાં અમુક પદાર્થો જ માત્ર શાશ્વત છે. બાકી દેખાતી સર્વ સંપત્તિ કે જગતના સર્વ વ્યામોહ ક્ષણ વિનશ્વર છે તે સમજવા લઘુ સંગ્રહણીનું જ્ઞાન પણ ખુબ આવશ્યક છે. કારણકે તેમાં નિયત પદાર્થો જ પદાર્થ રૂપે કાયમ રહેનાર છે. બાકી તે પણ ક્ષણે ક્ષણે પલટાય છે. આથી પ્રતિક્રમણના સૂત્રોના પઠન પાઠન બાદ ચાર પ્રકરણના પાન પાઠનને ક્રમ ખુબજ યોગ્ય છે.
સંક્ષિપ્તમાં સર્વ ઉપયોગી વિષય સમાય તે લક્ષ રાખીને ચાર પ્રકરણને ગાથાના એક વિભાગ સામે અર્થ રાખી છાપવામાં આવેલ છે. આ છાપવાની રિતિ ભાષા જ્ઞાનરહિત અનભિજ્ઞ અભ્યાસ માટે જરૂર ઉપયોગી છે. છતાં વિશેષ જિજ્ઞાસુ પણ યોગ્ય લાભ લઈ શકે તે માટે વિવેચન શબ્દાર્થ યન્ત્રો ટિપ્પણુ પણ આપવાનું ખાસ લક્ષ રાખ્યું છે.