Book Title: Cattle Field And Barley Note On Mahabhasya
Author(s): A Wezler
Publisher: A Wezler

View full book text
Previous | Next

Page 43
________________ CATTLE, FIELD AND BARLEY 473 58 cf. Kaiyața's Pradipa II 251 a 31 f.: mășă eveti / evakāro bhinnakramaḥ / ipsitā evety arthaḥ//. 59 cf. Kaiyața's Pradipa II 251 a 33-36: tasyapiti / ipsitaśabdaḥ kriyāśabda āśriyate na tu rūdhisabdaḥ | tatra vāraṇakriyayā parakiyā api māşā vārayitur aptum iştā bhavanti mā nāśann ete ity etebhyo 'sau gā vārayati //; and Nāgesa's Uddyota II 251 a 38-b 6: āptum iştā iti vāraṇam [=] pravrttivighātaḥ / sa ca tadvyāpārajanyatatphalābhāvaprayojako bhakşaņādijanakavyāpārābhāvānukūlo vyāpāraḥ kvacit (viz. agner māņavakam vārayatity atra) tadvyāpārajanyatat phalābhāvaprayojakaḥ samyogānukülavyāpārābhāvānukūlavyāparaḥ 11 evam ca taddhātvarthaprayojyaphalāśrayā ity arthas tad āha-mā nāśann iti / nāśābhāvarūpaphalena vyāptum istā ity arthaḥ | nāśābhāvaś ca bhakşaņābhāvaparyavasannas tasya tasya ca phalasya dhātvarthatvaparyantam nāgrahaḥ / māşanāśe hi sati rājabhayam adharmaś ca syād iti bhāvaḥ //. . - 60 cf. Nāgesa's Uddyota II 251 b 19f.: nanu pūrvodaharaņād asya ko višeșa ity āha-andheti //. 61 cf. Sivarāmendrasarasvati's Ratnaprakāśa IV 259. 21 f.: na hi kūpasyāndhapatanena nāśo bhavati nāpi tena rājabhayam iti bhāvaḥ /; cf. also Nāgeśa's Uddyota II 251 b 33 ff. 62 cf. Nāgeśa's explication (Uddyota II 252 b 20): bhāsye paśyaty ayam iti / vicārayatity arthaḥ//. 63 cf. the Ratnaprakāśa on the expression samprāpya of the Bh. (IV 296.4): samprāptām (read: optāḥ) jñātvety arthaḥ //. 64 In this connection it may be noted that the idea is repeatedly expressed in the Bh. that a region yasmin gāvaḥ sasyāni ca vartante is called a bhogavān (II 340.12), guņavān (II 367.4) or arthavān deśaḥ (II 401.11). The remark which J. Jolly makes on Nārada XI 42 (quoted fn. 53) in his translation, viz. that 'this maxim shows that the compiler of the Nārada-smrti wrote for an essentially agricultural people', holds hence good for the Bh. too. 65 In this connection, but also with regard to the replacement of yavān by sasyam discussed above ($ 2.5.1), Peri Venkateśwara Sastri says in his commentary on the passage of the Laghuśabdendusekhara quoted above ($ 2.5.4), viz. (Andhra University Series No. 26, Kumbakonam 1941, p. 1291. 10 ff.): ... bhāsye yavaśabdasya sādhāranatvenīnyatra sthitānām bijāvasthāpannānām bharjitānām vā bhakşane teşām himsā na bhavatiti tadāśayaḥ (viz. of the second alternative) /

Loading...

Page Navigation
1 ... 41 42 43 44 45 46 47