________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ક પૈસો-હાય પૈસો શીલ પૈસો એ હાથનો મેલ છે” એવું કહેનાર અને માનનાર સાથે સહમત થઈ શકાય નહીં. પૈસાની ડગલે-પગલે જરૂર પડે છે. હાથનો મેલ હોય તો એ કિંમતી મેલ છે. પૈસા વગર ઘણું બધું વેરાન
નિ થઈ શકે છે અને પૈસા હોય તો ઘણું બધું આસાન થઈ શકે છે. પૈસો સુંવાળપ બક્ષે છે. પૈસો પાચન અને વાચન વધારી શકે છે. પૈસો, ધન, રૂપિયા ઘણું બધું છે એ સ્વીકાર્યા પછી પણ તેમાં થોડું ઉમેરવું પડે કે પૈસો એ સર્વસ્વ તો નથી જ. માણસને ગમે તેટલો પૈસો મળે પણ એને સંતોષપરિતોષ કદી થતો. નથી. સંતોષને ખરીદવા જેટલીય ત્રેવડ પૈસામાં નથી. બહારથી શ્રીમંત દેખાતા માણસો પણ અંદરથી એટલી હદે ભિખારી હોય છે કે ખરેખર જે ભિખારીઓ છે એની મસ્તી જોઈ પેલા ધનવાનો માટે દયા જન્મે ! | પૈસા-ધન માટે લોકો દિવસ લંબાવે છે. દિવસ લંબાતા-લંબાતા રાત્રિની સરહદમાં ઘૂસી જાય છે છતાં આવા માણસોને ધરવ થતો નથી. આવા માણસોનો દિવસ થાકેલો અને હાંફેલો હોય છે. રેસના ઘોડામાંથી નીકળતા ફીણ અને તેમના મોઢામાંથી નીકળતા ફીણ વચ્ચે ઘણું સામ્ય છે. એનાં બધાં જ બારણા બંધ હોય છે. ભગવાન સ્વયં આવવા આતુર હોય છે પણ દ્વાર જ બંધ હોય તો આવે ક્યાંથી ? તેમના જીવનની બારીઓ બંધ થતી જાય છે. એક જ બારી ખુલ્લી-પૈસા માટેની ! ખુબ પૈસા જ્યારે એ મેળવી લે છે ત્યારે તેને ભોગવવાની શક્તિ આવા માણસો લગભગ ગુમાવી ચુક્યા હોય છે. | પૈસો ઓછોવત્તો હોય એ ગરીબી નથી. પણ તમે કોઈને ચાહી ના શકો, તમારી ભીતર ભગવાને આપેલું કરૂણાનું ઝરણું સૂકાવા મંડ્યું હોય, કોઈના આંસુ તમારા હૃદયને ભીંજવી શકતા ના હોય તો લાખો રૂપિયા હોવા છતાં તમે દરિદ્ર છો. કોઈ ઠંડીમાં ઠૂંઠવાતું હોય અને તમે એને માટે તાપણું પણ ના કરી શકો તો સમજવું કે ભગવાને તમને વર્ષો સુધી મફતમાં આપેલા સૂર્ય પ્રકાશ–ઉષ્માનું નાનકડું વળતરા ચૂક્વવામાં નિષ્ફળ ગયા છો. ભગવાનના ચોપડે તમે દેવાળિયા છો. પૈસા પાછળનું પાગલપન એ પરપોટા સાથેની પ્રીત છે. જુવાનીમાં જે માણસ કેવળ પૈસાની જ દોસ્તી કરે છે એ માણસ ઘડપણમાં વધુ એકલો પડી જાય છે.
એ ખરું કે દોડધામ, રઝળપાટ, શ્રમની અવસ્થા એ જુવાની જ છે પણ જુવાની એટલે પૈસો કમાવાની . ઉંમર એમ માનવું અનેક સમસ્યાઓ સર્જનારી ગેરસમજ છે. યુવાનીમાં ભરપૂર પૈસો કમાઈ વૃદ્ધાવસ્થા આરામથી પસાર કરવાની સમજમાં ભૂલ છે. પુષ્કળ પૈસાદાર વૃદ્ધની આખરી જિંદગી દુ:ખમય હોવાનો સંભવ છે. પૈસો સગવડતા જરૂર પૂરી પાડશે પણ એકલતા ખરીદી શકે તેવી શક્તિ સંપત્તિમાં નથી, એ શક્તિ સંતોષમાં જ છે. - વધુ પડતા પૈસાને કારણે આપણે બીજાથી અલગ પડી જઈએ છીએ કદાચ એકલા પડી જઈએ છીએ. આ એકલતાને પૂરવા આપણે પૈસાને કામે લગાડીએ છીએ પણ એ પૈસો પણ એક હદે અટકી જાય છે. આપણી ભીતર ઝંખના એક-નેક સાચા મિત્રની હોય છે પણ પૈસા હજુરિયાની કતાર ખડી કરી દે છે. સુદામાની ગરીબી પોતીકી હતી પણ તેની એકલતા, ધનવાન મિત્ર શ્રી કૃષ્ણ પાસે જવાય-ના જવાયની દ્વિધા સર્જિત હતી. કેવળ પૈસા પાછળ દોડવું તે ઊંઘ વેચીને ઉજાગરો ખરીદવા જેવું છે.
માણસ માટે એક ઝરણું પૂરતું છે પણ એ દોટ મૂકે છે દરિયા માટે, તમારે જેની જરૂર છે એ મળતું જ રહે છે પણ તકલીફ ત્યાં થાય છે કે આપણે આપણી ઇચ્છાઓને જરૂરિયાતો માની બેસીએ છીએ.
[ દિવ્યધ્વનિમાંથી સાભાર ]
ધૂની માંડલિયા
For Private And Personal Use Only
