________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જુલાઈ-ઓગસ્ટ : ૯૯
૭૫
સ્વભાવી બનવું. છતી શક્તિએ પણ જે દુઃખી અર્થાત્ ઉપયોગ પૂર્વક બોલજો સંસારમાં સઘળા હોય તેને એક પાઈની પણ મદદ ન કરે તે એ કલેશનું મૂળ વાણીને અપવ્યય જ છે ને ! લેકેમાં તિરસ્કૃત બને છે. તેમજ તે કઈ
ચાર જાતના ઘડા છે. પહેલો ઘડો એ છે કે ખરાબ વ્યસની ન હો જોઈએ. તેણે દારૂને ક ધ છે કે એવો કોઈ હલકો ધંધો ન કરે
૨. જે અમૃતથી ભરેલો છે અને ઢાંકણ પણ અમૃતનું જોઈએ. એક માણસ એક બાજુ ધમ કરતા હતા કેરન છે. ત્રીજા પ્રકારનો ધડે ઝેરથી
છે. બીજું એ છે કે અમૃતથી ભરે છે અને હોય અને બીજી બાજુ વરલી-મટકા જેવા ધંધા કરતા હોય... આ
, એ
ભરેલ છે અને ઢાંકણ અમૃતનું છે. જ્યારે ચોથો માણસ ધમના કામમાં પાંચ-પચીસ હજાર ખચે તે પણ તે અને
ઘડો ઝેરથી ભરેલું છે અને ઝેર યુક્ત ઢાંકણવાળા ધમ બન્ને લેકે માં તિરસ્કારને પાત્ર બને છે.
છે. આ ઘડા પ્રમાણે માણસ પણ ચાર જાતના
છે. (૧) ઉત્તમોત્તમ-જેમના હૃદયમાં સદાય ધર્મના અથ શ્રાવકને
અમૃત ભરેલું છે અને વાણી માં પણ અમૃત ચે ગુણ છે લોકપ્રિયતા
વરસે છે. આમાં સંત પુરૂષને નંબર આવે.
(૨) ઉત્તમ-હૃદય અમૃતમય અને વાણી કડવી. આખા વિશ્વના લેકમાં એક ઝંખના પડી પિતા અને પુત્ર. પિતાના હૃદયમાં અમૃત ભરેલું છે કે હું લેકેને પ્રિય કેમ બનું? જેને લોકપ્રિય હોય પણ પુત્રને શિખામણ માટે કડવા શબ્દો બનવું હોય એણે આ લેક વિરૂદ્ધ ક્રિયા કરવી કહેવા પણ પડે. (૩) અધમ-હૃદયમાં ઝેર જોઈએ નહીં. કપ્રિય બનવા માટે વાણી પરનો ભરેલ હોય અને વાણીમાં અમૃત. આવા માણસે સંયમ ખૂબજ જરૂરી છે. વાણીનો વ્યય કરવો ઘણા હોય છે. અને આવા માણસોથી જ ચેતવા નહીં તે પ્રથમ સાધના છે. આજે તો મોટા ભાગે જેવું છે. માણસ કેધી હોય. લોભી હોય કે વાણીને અપવ્યય જ થઈ રહ્યા છે. એક કહેવત માની હોય તે ખબર પડે પણ માયાવી માણસની છે કે “ બહુ બોલે તે જૂઠું અને બહુ ખબર જ ન પડે. (૪) અધમાધમ-હૃદયમાં ખાય તે લખું.'' જે માણસ બહુ બોલતા પણ કેર અને વાણીમાં પણ ઝેર. દુર્જન માણસો હોય તેમાં સત્યનો અંશ એ છે હાય તેમ છે
હળાહળ ઝેરથી જ ભરેલા હોય છે. ઘણું ખાતું હોય તેમાં પણ કાંઈ રસ રહે નહીં.
સાચો ધર્મ હોય તે લેકપ્રિય બને છે. લિમીટ પુરતુ ખાય તો જ ખાવાની મજા આવે. વાણીરૂપી મૂડીને જેમ તેમ વ્યય કરવાથી તે જગતને વશ કરવું હોય તે દાનથી થઈ શકે અહીં જ સમાપ્ત થઈ જશે. તીથ કર પરમાત્મા છે. શ્રુત અને શીલની મૂળ કસોટી એ વિનય છે. પણ પહેલાં વાણી રૂપી મૂડી એકઠી કરે છે અને કાશીમાં એક વિદ્વાન પંડિત હતા. એકવાર પછી દેશના આપે છે. જે કેવળજ્ઞાન પહેલાં શસ્ત્રનું પરિવર્તન કરતાં તેમને એક શંકા ઉભી દેશના આપે તો એમની વાણી રૂપી મૂડીની થઈ. ઘણી મહેનત કરી પણ શંકાનું સમાધાન શક્તિ છે તે બધી ખર્ચાઈ જાય. મન શબ્દ પણ થયું નહીં. તેમને ખબર પડી કે એક બ્રાહ્મણ છે મુનિ પરથી જ પડે છે. મુનિની સઘળી પ્રવૃત્તિ તે પણ ખૂબ અભ્યાસી છે. કદાચ તે આ શંકાનું મનથી જ ચાલતી હેય. વચનગુપ્તિ અને ભાષા- સમાધાન કરે ! આવા મહાવિદ્વાનને એક સામાન્ય સમિતિ આ બંનેનું નિર્માણ શા માટે? વચનગુપ્તિ બ્રાહ્મણ પાસે પૂછવા જવું એટલે કેટલી હિંમત એટલે કે બને ત્યાં સુધી બેલશે જ નહીં અને ભેગી કરવી પડે? છતાં પૂછવા માટે નીકળે છે. કદાચ બેલવું પડે તેમ હોય તે ભાષાસમિતિ મનમાં વિચારણા ચાલુ જ છે તે બ્રાહ્મણના ઘર
For Private And Personal Use Only
