________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ધમ માણસને તારે છે.... એક શેઠ. લાખાનાં લેખાં-જોખાં કરે અને કરાડાનેા કારાબાર સભાળે, શ્રીમ’તાઇ ખરી, પણ આછકલાઇનું... નામ નહિ !
એમાંય પાછુ' શેઠના હૈયે ધમ વસેલા. ભલાઇ એમને ભાવે અને સાદગી એમને ફાવે. જ્ઞાનની વાતમાં ઊંડી રુચિ ધરાવે. પડિત મદનમેાહન માલવીયાજી માટે એમને ગજબના આદરભાવ. એમના પડ્યો ખેલ ઝીલે. કદીક મન મુ’ઝાય તે પડિતજી પાસે પહેાંચી જાય. પતિજી પરામશ કરી પથદર્શન આપે
કાળ ઉપર કોઇનેા કામૂ નથી ચાલતા. એક વખત શેઠનેા કપરા કાળ શરૂ થયા, શેઠના કારાબાર તૂટવા લાગ્યા. એમની પેઢીએ ડૂબવા લાગી... જાણે ધર્મીના ઘેર જ ધાડ પડી !
નવાં નાણાં કાઇ ધીરે નહિ.
જૂના લેણિયાત નાણાં મેળવવા તકાદા કરે, શેઠની મતિ મૂઝાઇ. એમનુ” મન દ્વિધામાં અટવાયુ’, કારેબાર કેમ કરીને ચલાવવા ?
પડિત માલવીયાજીને આ વાતની જાણુ થઇ. તેમણે શેઠને ખેાલાવ્યા. શેઠ આવ્યા. પડિતજીએ પૂછ્યું :
‘ શેઠ, કારાબાર કેમ ચાલે છે? ’
· પ’ડિતજી ! કપરા કાળ આવ્યેા છે. આખરૂના ધજાગરા થાય એવા દહાડા આવ્યા છે.... શેઠ ઢીલા અવાજે મેલ્યા.
6
પણ આમ ઉદાસ થવાથી તા કાંઇ ઉપાય
નહિ જ મળી જાય ને ?
‘ મને તે કાંઇ સૂઝતું જ નથી....શુ કરુ ?
'
મારે તે તમને કઈક બીજી જ વાત કરવાની હતી ’ પડિતજી એલ્યા. શી વાત ? ’
અમારી કાશી વિશ્વવિદ્યાલય માટે આપના તરફથી મેાટી રકમનુ દાન મળે તેવી અપેક્ષા છે. ?
· પ`ડિતજી ! મારા ઘા ઉપર નમક કાં છાંટા છે ? લેણિયાતાના તકાદા મને ઉજાગરા કરાવે છે, ત્યાં તમને દાન તે શી રીતે આપુ?”
શેઠ, હું સામે ચાલીને તમારી પાસે દાન માગું છું. હવે શું કરવુ' તે તમારે નક્કી કરવાનું છે!
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શેઠ વિચારમાં પડ્યા. પડિતજીની વાતમાં ક'ઇક ઊંડા મમ' હશે એમ તેમને લાગ્યું. તેમણે વિચાયુ કે, આમેય કરોડો રૂપિયા ગુમાવ્યા છે, તે હવે થાડા વધારે ! કાલ કાણે દીઠી છે ? ભલું કરવાની વાત હેાય ત્યાં ભાવિને ભય ના રખાય ! ‘ શુ· વિચારે છે, શેઠ ? ?
૫ ડિતજી! આપની વાત પાછી કેમ ઠેલાય? ’ તા પછી એલા રકમ....’
· એક લાખ રૂપિયા.... ’
· એટલી રકમથી કાંઇ ના થાય... ’ પંડિતજી ખેલ્યા.
પણ અત્યારે મારા સ’જોગે..... . શેઠ અટકી ગયા.
‘ સ’જોગા તા ફરીથી સુધરી જશે....’ તા લખા એ લાખ રૂપિયા....’ ‘ ના હજી રકમ વધારે.’ ‘ત્રણ લાખ રૂપિયા,... '
‘શેઠજી ! ચાલા પાંચ લાખ પૂરા લખાવી દે....’ શેઠ ઘડીભર વિચારમાં પડ્યા અને પછી મેલ્યા, · ઠીક છે, જેવી આપની ઇચ્છા,
શેઠે પાંચ લાખ રૂપિયાના ચેક મેાકલી આપ્યા. પડિતજીએ આ વાત વિવિધ અખબાર દ્વારા જાહેર કરી. લેાકેા વાત જાણીને વિસ્મયમાં પડ્યા, સૈાને લાગ્યુ કે, જો શેઠની પેઢી ડૂબી હાય તેા પાંચ લાખનું દાન શી રીતે કરે? લેાકેા ખાટી અફવાઓ ફેલાવીને શેઠને બદનામ કરવા બેઠા છે.... !
લેાકેાને શેઠના પ્રત્યે શ્રદ્ધા જાગી, સાએ તેમને ત્યાં ફરી થાપણા મૂકવાનુ શરૂ કર્યુ. લેણિયાતાએ તકાદા બધ કર્યા. શેઠના સૂજોગે ફરીથી સળે કળાએ ખીલી ઊઠ્યા. તેમને કારેાબાર ફરીથી ધમધમી ઉડ્યો.
ડૂબતી પેઢી તરતી થઇ !
*
શેઠે પ'ડિજીનેા આભાર માન્યા પડિતજી કહે, શેઠ ધમ જ માણસને તારે છે. તમે મન માટું કર્યુ તેને તમને બદલે મળ્યા ૩ડી ભાવના ભાવજો, દિલમાં દયા રાખજો ભલું કરનારનું ભૂંડૂ કદીય થતુ' નથી ને કદી થશેય નહિ.
ધમ આકૃતમાં ય રાહત આપે છે. ધમના પ'થ માનવીને સદાય અધિકાર આપે છે. [ લેખક શ્રી લક્ષ્મીચ`દ્રભાઇ છે. સ`ઘવીના પુસ્તક ષ્ટાંત રત્નાકર'માંથી જનહિતાર્થે` સાભાર.... ]
For Private And Personal Use Only
