Atmanand Prakash Pustak 092 Ank 03 04

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

જાન્યુઆરી-૯૫ ]
સ્થાપના કરી, અઢી હજાર વર્ષો પસાર થવા છતાં ભાવેને આદર કરવામાં પુરુષાર્થ ફેરવે તેનું આજે પણ એ ધમ વિદ્યમાન છે. હજી બીજા નામ “ચારિત્ર ધર્મ' છે. આપણું વ્યવહારુ સાડાઅઢાર હજાર વર્ષો સુધી પણ ભવિષ્યમાં એ પ્રવૃત્તિઓમાં પણ જ્યારે કઈ કાર્ય કરવાની જૈન ધમતીર્થ આ ભરતક્ષેત્રમાં અવશ્ય જીવંત ભાવના થાય છે ત્યારે સામાન્ય રીતે પ્રથમ તે રહેવાનું છે. ત્યારબાદ જૈન ધમને પુનઃ સર્વથા કાર્ય અંગેનું જાણપણું મેળવાય છે અને પછી અમુક સમય માટે આ ભરતક્ષેત્રમાં અભાવ થશે. તે કાર્ય કરવાની પ્રવૃત્તિ થાય છે. વડોદરાથી વળી આવતી ઉત્સર્પિણીના પ્રથમ તીર્થકર એ અમદાવાદ જવું હોય તે પ્રથમ વડેદરાથી ધર્મની સ્થાપના કરશે. આ બધાય વિવેચનને અમદાવાદના માર્ગનું જાણપણું હોવું જરૂરી સાર એ છે કે પ્રવાહ-પરંપરાની દષ્ટિએ જૈન- મનાય છે અને ત્યારબાદ અમદાવાદ જવાના માર્ગ ધમ અનાદિ છે અને આત્માને અખંડ સિવાય બીજા માર્ગોને ત્યાગ કરી અમદાવાદ સુખનો ભક્તા બનાવવા માટે એ વિશુદ્ધ ધર્મનું જવાના માર્ગને આશ્રય લેવામાં આવે છે, તે જ આલંબન એ જ એક અસાધારણ કારણું છે. પ્રમાણે સંસારના અનાદિ બંધનમાંથી આત્માને
મુક્ત કરી મોક્ષપુરીમાં પહોંચાડવા માટે પ્રથમ મૃતધર્મ અને ચારિત્રધર્મરૂપે
આત્મસ્વરૂપનું જાણપણું, ત્યારબાદ બંધનભાવ જૈનદર્શનના બે વિભાગે
થવાના તેમજ તે બંધનભાવ અટકાવવાના હેતુ જે જૈન ધર્મ પરંપરાની અપેક્ષાએ શ્રી ઓનું પરિજ્ઞાન થવાની ખાસ જરૂર હોય છે, આદીશ્વર ભગવંતના સમયથી પણ પહેલાં અને એ જાણપણું થયા બાદ શ્રદ્ધાપૂર્વક અર્થાત્ અનાદિ છે, અને આત્માને મોક્ષપ્રાપ્તિમાં બંધનભાવ અટકે તેવી પ્રવૃત્તિમાં આત્માને જે પરમ આલંબનભૂત છે, એ જૈનધમ કિવા જ પડે છે અને તેજ કમે કમે એક્ષપર્યાય જૈનદર્શન બે વિભાગમાં વહેંચાયેલ છે. એક આત્મામાં પ્રગટ થાય છે. વિભાગનું નામ મૃતધર્મ અને બીજા વિભાગનું તાત્પર્ય એ થયું કે આત્માને કમજંજીરમાંથી નામ ચારિત્રધર્મ, જીવ, અજીવ, પુન્ય, પા૫ મુક્ત કરવા માટે સર્વથી પ્રથમ પોતાના સ્વરૂપનું આદિ ભાવોનું જેનાથી વાસ્તવિક જાણપણું થાય; ભાન થવાની જરૂર છે. જીવ, અજીવાદિ તને પડ દ્રવ્યો, તેને ભિન્ન ભિન્ન ગુણે અને દરેક બોધ એ આત્મોન્નતિનું પ્રથમ પગથિયું છે. દ્રવ્યના પર્યાયે વગેરે ભાવને જેનાથી સાચી જેનાથી એ તરવભૂત પદાર્થોને અવબોધ થાય રીતે ખ્યાલ થાય તેનું નામ “શ્રતધર્મ છે. તે જ આપણો શ્રતધમ છે. જે મંગળમય આચારાંગ સૂત્રાદિ દ્વાદશાંગી, અગિયાર ઉપાંગ, ભગવતી સૂત્રો આજે આપણે પ્રારંભ કરીએ પન્ના, મૂલસૂત્ર, છેદસૂત્રો તેમજ સમ્યકશ્રુત છીએ તે પણ આમાને તવભૂત પદાર્થોને બંધ તરીકે ગણી શકાય તેવા સર્વ પ્રકરણદિ ગ્રન્થને કરાવનાર શ્રતધર્મના સાધનમાં ભણતા બાર અંગે એ મૃતધર્મના સાધનમાં સમાવેશ થાય છે જીવ (દ્વાદશાંગી) પૈકી પાંચમું મહાન અંગસૂત્ર છે. અજીવ, પુન્ય, પાપાદિ ભાવેને જાણ્યા બાદ તે
પ્રત્યેક તીર્થકરના શાસનકાળમાં ભાવે પૈકી “હેય' ભાવે ઉપર હેય તરીકેની અને “ઉપાદેય” ભામાં ઉપાદેય તરીકેની શ્રદ્ધા સુતધરૂપે દ્વાદશાંગીની પ્રધાનતા થવા સાથે આત્માનું અહિત કરનાર પાપ, આ દ્વાદશાંગીની રચના કેવી રીતે કયારે આશ્રવાદિ હેય ભાવેને ત્યાગ કરવા અને થાય છે? એ આપણે ટૂંકમાં જે જાણીશું તે આત્માનું જેનાથી હિત થાય તેવા પુન્ય, સંવાદિ તે બાબતના જાણુ પણ સાથે શ્રી ભગવતી સૂત્રની