Atmanand Prakash Pustak 086 Ank 01

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 23

અજોડ પ્રતિભાશાળી મહાત્મા
અાચાર્ય હેમચન્દ્રસૂરિ
છે. શ્રી કે. જે. દોશી
લે. શ્રી કે. જે. દેશી
(આ લેખ તૌયાર કરવામાં મેં શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયે પ્રકાશિત કરેલ “કાવ્યા. નુશાસન ની પ્રસ્તાવનાને ઉપયોગ કરેલ છે. તે માટે તેના લેખક શ્રી રસિકલાલ છોટાલાલ પરીખને હું ઋણી છું.
– લેખક) કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય અજોડ ભાણેજનું મન ધમ સિવાય કશામાં લાગતુ પ્રતિભાવંત મહાપુરૂષ હતા. એમ એમણે અનેક નથી.” ક્ષેત્રોમાં મેળવેલી સિદ્ધિ અને ઝડપી પ્રગતિને ગુરુ દેવ ચન્દ્રસૂરિએ કહ્યું, “આ બાળકને જે કારણે આપણે કહી શકીશું.
દિક્ષા આપવામાં આવે તે ઘણું સારું થશે. જીવનમાં મહાન કાર્યો કરવા માટે જ જાણે અને તેને બધા શાસ્ત્રો ભણાવીશું અને આ કે એમણે જન્મ લીધો હોય તેમ બાલ્યાવસ્થાથી બાળક તીર્થંકર ભગવંતની જેમ કે જ વિકાસના ઉચ્ચ શિખર તરફ એમણે દેટ કલ્યાણ કરશે. તેથી તમે તેના પિતા પાસેથી તે મૂકી છે. આત્મોન્નતિ કરવાના કાર્યમાં તેમજ માટે સંમતિ મેળવી આપ.” સમાજોન્નતિના કાર્યમાં અને સૌથી વધારે જ્ઞાન- ચાંગદેવના પિતાએ પુત્રવાત્સલ્યને કારણે પ્રાપ્તિના કાર્ય માં એમને વેગ અજોડ છે. રજા આપી નહિ. પણ બાળક દઢનિશ્ચયવાળા
હેવાથી ઘર છોડી ગુરુની સાથે ખંભાત ગયા જીવન વિકાસના કાર્યમાં ખૂબ ઉતાવળ હોય ત્યાં સઘની સંમતિથી દેવચન્દ્રસૂરિએ ચાંગદેવને તેમ બાળક ચાંગદેવ ગુરુ મહારાજના સંપર્કમાં દિક્ષા આપી તેનું નામ સોમચન્દ્ર રાખવામાં આવ્યો કે તુરતજ ગુરુ મહારાજ દેવચંદ્રસૂરિને આવ્યું. નમસ્કાર કરી બોલી ઉઠયો, “પૂજ્ય ગુરુદેવ, ચાંગદેવનો જન્મ વિ. સં. ૧૧૪૫માં થયે સંસાર સાગર તરવા માટે સુચારિત્રરૂપી હડી હતે અને ૧૧૫૪માં તેને દિક્ષા આપવામાં આપીને મને સંસારસાગર પાર કરવામાં સહાય આવી. પછી સોમચન્દ્ર તપ અને જ્ઞાન પ્રાપ્તિમાં
મગ્ન થઈ ગયા. બહુ જ ટૂંક સમયમાં તેણે ગુરુ દેવચન્દ્રજીએ પણ બાળક ચાંગદેવના અનેક શાસ્ત્રને અભ્યાસ કરી લીધો. શિષ્ય ભાલપ્રદેશમાં તેજસ્વીતાના ચિન્હો જોઈ તેની સોમચન્દ્રની ઘર્મશ્રદ્ધા, અને જ્ઞાનપીપાસા જોઈને શાથે આવેલા તેના મામા નેમિને પૂછયું, “આ ગુરુએ તેને વિ. સં. ૧૧૬૬માં આચાર્ય પદવી કને પુત્ર છે? તે મહાન થવા સર્જાયેલ છે ” આપી અને તેનું હેમચન્દ્ર એવું નામ પાડયું.
ચાંગદેવના મામાએ બે હાથ જોડી નમ્રતા. તે પછી આચાર્ય હેમચન્દ્ર ઘણે વખત પૂ જવાબ આપો, “મુનિવર્ય, અહી ધંધુકા માં ગુજરાતમાં વિચરતા રહ્યા અને લે કોને ધર્મો. પ્રખ્યાત ચાચ્ચ નામનો વ્યાપારી છે તે પ્રભુ પદેશ આપતા રહ્યા. ભક્ત અને ગુરુભક્ત છે. તેમની પત્ની પાહીની ઈતિહાસ પ્રસિદ્ધ સિદ્ધરાજ જયસિંહ હેમમાસ બહેન છે. આ બાળક તેમને પુત્ર છે અને ચન્દ્રાચાર્યને પૂછીને પિતાની શંકાઓ દૂર કરતાં, ચાંગદેવ તેનું નામ છે. હાલના સમયમાં આ મારા શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના ઉપદેશથી સિદ્ધરાજને જેન૧૮]
આત્માનંદ-પ્રકાશ