________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મની બાળપોથી (ક્રમાંક ૫) લેખક : ૫. શ્રી પૂર્ણાનવિજય (કુમાશ્રમણ ) પાલે' ( ઈસ્ટ )
તત્ત્વજ્ઞાનની ગહનતા :
| તેથી સમ્યગ્રજ્ઞાન પ્રાપ્ત ન થવામાં ઘણાં કાર‘પુરૂષવિશ્વાસે વચનવિશ્વાસ” આ ન્યાયાનું ણામાંથી થોડાક કારણે આ પ્રમાણે છે. સાર, તીથ કર પરમાત્માએાના જીવનમાંથી માહ. (૧) મતિદુર્બલતા :- ચરમસીમાએ પહોંકર્મ, જ્ઞાનાવરણીય, દશનાવરણીય અને અન્તરાય ચેલા ભૌતિકવાદના આ જમાનામાં માનવનું મતિરૂપ ચારેયાત કર્થે સર્વથા નિમૅલ થયેલા હોવાથી, જ્ઞાન એટલુ બધુ કમજોર છે, જેના લીધે અમુક અસત્યભાષણ, માયાવી જીવન તથા સંદિગ્ધ, પ્રકારના તત્વજ્ઞાનને સમજવા જેટલી ક્ષમતા તેની હિંસા, અને અહિતાત્મક ઉચ્ચારણાને લવલેશ પણ પાસે હોતી નથી. કદાચ સમજવાની ઈચ્છા હોય તેમન માં હોતા નથી. બ હાપરિગ્રહ અને મિથ્યા- તે પણ બીજા બીજા અન્તરાયા, આવરણ, વ્યાત્વ વિષયવાસના, હાસ્ય, રતિ, અરતિ, ભય, શેઢ, પારરોજગારની હાડમારીએ. ઉદર પોષણ માટેની જુગુપ્સા, અને ચારે કષાય રૂ૫ આત્તર પરિગ્રહના જવાબદારીઓ, તથા લાડી-વાડી અને ગાડીની મૂળીયા બળીને સર્વથા ખાખ થયેલા હોવાથી તે માયા પૂર્વકની મસ્તીમાં લગભગ ભાન ભૂલેલા પરમાત્માની દ્રવ્ય અને ભાવ પ્રવૃતિઓ જીવ હોવાના કારણે પણ સમય મેળવી શકતા નથી, માત્રના કલ્યાણને માટે જ હોય છે. આ કારણે કેઈક સમયે સમજવાના ઈરાદે, ઉપાશ્રય તરફ તીર્થંકરદેવેનું જીવન સવ રીતે વિવસ્ત હોવાથી આવીએ તે આપણી સાથે જ, આપણાને વળગેલા તેમના વચનામાં કયારેય અવિશ્વાસ કરવા જેવુ' ક્રાધઅર્ડ કાર, કૃપણુતા, આલસ્ય, સાંધાડાવાદ તથા રહેતું નથી અહિંસા- અનેકાન્ત સ્યાદ્વાદ) અને સંપ્રદાય વાદ જેવા આત્માના અન્તર'શત્રુઓ સંયમના સૂફમાસૂમ વિચારો તેમના સિવાય પણ આવતા જ હોય છે. જેના લીધે મતિજ્ઞાન બીજા કોઈની પાસે હૈાઇ શકે નહિ'. કેમકે તેમનું ઉપર મતિજ્ઞ નાવરણીય કમનો દબાવ પડતા વાર પોતાનું જીવન જ પૂર્ણ અહિં સક, અનેકાન્ત લાગતી નથી. મય, અને સંયમની ચરમસીમાને પ્રાપ્ત થયેલું (૨) જ્ઞાની ગુરૂના અભાવ :- તત્વજ્ઞાનના હેવાથી તેમના વિચારોમાં, ઉપદેશામાં, વિસ' જાણકાર અને ચારિત્ર સુગધથી દીપતાં આચાર્યો, વાદિતા હોઈ શકતી નથી ચૌદરાજ લેકમય ઉપાધ્યાય તથા મુનિરાજોના વિરહ હોવાના કારણે સંસારના જીવો, તેમના કર્મો ફળા, ગતિ આગતિ પણ મમ્હાવીર પરમાત્માના શાસનને તથા “જૈનત્વ’ પાલ સકે ઘો પરમાણુ એ અને તેમનામાં રહેલી ને જે રીતે સમજવું હતું તે પ્રકારે સમજવાની અજબ-ગજબની શકિતઓ, છાસ્થાને માટે સર્વથા યોગ્યતા મેળવી શક્યા નથી. ઘણીવાર એવું પણ પરાક્ષ છે. તેને કેવળજ્ઞાની સિવાય બીજો કેણ, બને છે કે આપણા કમજોર ભાગ્યના બળે તેવા કઈ રીતે જાણી શક્રવાના હતા ? આવી સ્થિતિમાં દેશમાં કે ક્ષેત્રમાં જન્મેલા હોઇએ તો તત્વજ્ઞાનની વિશ્વની ધણી વસ્તુઓ હકિકતે આપણા જેવાઓને જિજ્ઞાસા મરી પરવારેલી હોવાથી, ઢાલ ચૌપ.ઈ માટે પ્રત્યક્ષ થઈ ન શકે, તેટલા માત્રથી તેને રાજારાણીના કથાનકો સિવાય બીજા ને ઠેય વિષયમાં અભાવ માનવાની ઉતાવળ કરી નાખવી, તેમાં રસ-જામતા નથી, પરિણામે અહિંસા-અનેકાન્ત અજ્ઞાન, મિયાજ્ઞાન, પૂર્વગ્રહ, ગ્રસિતજ્ઞાન, સ શ અને સંયમને સમજ વામાં આપણુ કમજોર ભાગ્ય યજ્ઞાન આદિ મુખ્ય કારણ રૂપ છે
વચ્ચે નડી જાય છે. જે કાળમાં આપણે જમ્યા છીએ. તે કારણે (૩) યગહનતા :- સંસારમાં કેટલાક પણ ઘણા પદાર્થો સર્વથા પરોક્ષ જ રહેવાના છે પદાર્થો અત્યન્ત ગહન, પરાક્ષ અને અતીન્દ્રિય
For Private And Personal Use Only
