________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
કાર્ય : સુખી થવાના ધારી મા
જગતમાં સુખી થવાના કઈ સમાન્ય અને સામાન્ય સિદ્ધાંત હાય તે તે એ છે કે “ સખત કામ કરા! જરા વધુ સખત વધુ વખત કામ કરે ! બસ કામ કરેા હૈ”
અને
એક વ્યાખ્યા એવી છે કે, કામ એ નિવૃત્તિ પ્રાપ્ત કરવાનું સાધન છે. જેને કામ ન હોય તેને નિવૃત્તિને આનંદ પશુ ન હોય. આપણે કામ એટલા માટે કરીએ છીએ કે કામમાંથી મુક્ત થઈને અવકાશને આનદ માણી શકીએ પરંતુ જરા ઊંડા વિચાર કરતાં જણાશે કે આ માન્યતા જીવનવિકાસ માટે ખાધક છે, સાધક નહિ; કારણ કે એમાં આપણે કામથી છૂટીને આરામને માટે ઝખીએ છીએ. જ્યાં કામમાં જ આરામના આનંદ હાય તેનુ નામ જ સાચું કામ, કારણ કે કામમાં કંટાળાના અંશ પણ ન હોવા જોઇએ.
કામાં કાઇ પણ જાતના કંટાળાને સ્થાન ન હોવું જોઈએ, કામની સાચી વ્યાખ્યા એ છે, કે સતતવિચાર અને કાવડે સ્વ અને પરના જીવન-પ્રશ્નોને ઉકેલવા એનું જ નામ સાચુ` કા` ટૂંકમાં કામ એટલે સામાજિક હિતને માટે પ્રવૃત્તિમાન બનવું. આ પ્રવૃત્તિમાંથી કાઈ માણસ રજાની ઇચ્છા કરે એવી હું કલ્પના પણ કરી શકતા નથી.
રજાના આનદ અને દિવસના છ કે આઠે કલાક કામ એ આજના યુવક વર્ગને આડે માગે દેારનારા શબ્દ-પ્રયાગ છે. આ શબ્દપ્રયાગ તા મજૂરીમાં જોડાઈ રહેનાર માટે છે. કાર્યો પરત્વે નહિ, કામને સમયનાં બંધન ન હાય. શક્તિની મર્યાદા સિવાય એને કેાઈ અન્ય મર્યાદા નથી.
તમે દિવસના આઠ કલાક કામ કરે છે. એટલા જ માટે તમે કામ કરી રહ્યા છે. એમ પશુ માનશે નહિ. હાથ જ્યારે કામ કરી રહ્યા હાય છે ત્યારે મન કાં હોય છે એ વિચારવું
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પણ જરૂરી છે. હાથ જ્યારે માટરનુ` હૈાન વગાડતા હોય છે. ત્યારે પનાશક્તિ યાં હાય છે ?
પાલાની વહેંચણી કરનાર એક માણસે એના કાઅે વખતે યાજનાએ ઘડીઘડીને મજૂરો ની એક મહાન સ ંસ્થા ઊભી કરેલી, એક હજામ પેાતાના ગ્રાહકાનુ કામ કરતાં કરતાં ભૂસ્તરવિદ્યા શીખી ગયા અને જમીનની અંદર રહેલાં તેલ-પેટ્રાલના સંÀાધનના કાર્યમાં પારંગત થઈ ગયા.
જિંદગીનાં ઘણાં કામા એક કામ પુરુ' થયા પછી જસ'પૂર્ણ થાય છે. એક પ્રખ્યાત ચ નિસગ-વૈજ્ઞાનિક એક વેપારીની ઑફિસમાં કામ કરતા હતા પણ તેણે કદી અસ ંતોષ જાહેર કર્યાં ન હતે. રાતના વખતે જ્યારે તે પાતાની આફિસ છેડતા ત્યારે દૂખીનના કાચ ઘસવાનું કામ કરતો. એ નાનાં કાચામાંથી તેણે અદૃશ્ય દુનિયામાં દષ્ટિ કરી અને જંતુ-વિજ્ઞાન શેખી કાઢયુ. પછી તા એ જ એનું કામ થઇ પડયું, જિંદગીના અંત સુધી તે એ જ કાર્યમાં મ’ડાઇ રહ્યો,
આરામ અને પુરસદના સમયમાં કદી આત્મસિદ્ધિની પ્રાપ્તિ થતી નથી. એ તા સતત કાર્યશીલતા, સહનશીલતા અને શિસ્તમાં જ રહેલી છે.
બુદ્ધિ અને શક્તિનાં મળેા ગૌણુ છે. મહેનત એ જ મુખ્ય ખળ છે. એક માણુસ જે ખેતર ખેડીને તેમાં બીજ વાવે છે તેને માટે લગુણી કરવાના વખત તે જેમ રાત્રિ પછી દિવસ ચાર્લ્સે આવે છે તેમ અવશ્ય આવે છે. બુદ્ધિ અને શક્તિ એ બધુ સતત કાર્યશીલતા અને તેના નિયમનમાંથી જ ઉત્પન્ન થાય છે.
“ પુરસદમાં ફાવે તેમ કરે. ”ની મૂઢ અને પ્રેતાત્માને છાજતી નીતિ આત્મસ તાષા અને પરિશ્રમની આવશ્યકતાને નરક બનાવી દે છે.
For Private And Personal Use Only
