________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આનન્દપ્રાપ્તિના માર્ગો સાધ્ય ઉગ્ય બનાવવું જોઈએ અને કેવળ નિસ્વાર્થ એકાગ્ર કરવામાં ઘણી સહાય મળશે. યુદ્ધમાં વીર વૃત્તિથી લોકસેવા તથા પરોપકાર નિમિતે જીવન યોદ્ધાઓ પિતાના કાર્યમાં એટલા બધા તન્મય બની અર્પણ કરી દેવું જોઈએ. મનુષ્ય જીવન એવી વસ્તુ જાય છે કે પિતાનાં શરીર પર પડતા ઘાનું તેઓને નથી કે જે ઇચછામાં આવે તેમ વ્યતીત કરી શકાય, ભાન રહેતું નથી. આ પ્રમાણે મનુષ્યો પિતાનાં જીવનપરંતુ તે એવી વસ્તુ છે કે જેમાં પિતાને અભીષ્ટ ને કઈ ઉચ્ચ ઉદ્દેશ બનાવીને તેમાં એટલા બધા ઉદ્દેશ સાધી શકાય–તેથી જ તે જેમ તેમ કરીને તન્મય થઈ શકે છે કે તેના પર નાના અથવા મોટા પૂર્ણ કરી દેવાનું નથી, પરંતુ એમ સમજવું જોઈએ દુઃખની લેશ પણ અસર થઈ શકતી નથી. અને કે સ્વપરનું શ્રેય સાધવા માટે આ મનુષ્ય-જીવન નિકૃષ્ટ કેટિનું જીવન પણ માનસિક એકાગ્રતાથી એક અમૂલ્ય પ્રસંગ છે અને મનુષ્યદેહ એક મહા- સ્વચ્છ, ઉદાત્ત અને પવિત્ર બની જાય છે. કેઈન મૂલું સાધન છે અને તેથી આ હાથ આવેલા સુખ પર વૈર લેવાના અથવા કૂટનીતિથી વર્તવાના વિચારને સંગને વા દેવો જોઈએ નહિં. ચિંતામણીરત્ન સમાન અવકાશ જ નથી રહેતું. આ ગુણથી મનુષ્ય શાંતિ આ મનુષ્ય જન્મ અત્યંત કઠિનતાથી મળે છે, અને મેળવી શકે છે અને વાસ્તવિક આનન્દનું રહસ્ય જે તે વ્યર્થ જશે તે ચિંતામણીરત્વ પામી તેને સમજવા લાગે છે. સમુદ્રમાં ફેંકી દીધા જેવું થશે. આ મનુષ્ય જીવનને આનન્દ મેળવવા માટે એક બીજા ગુણની પણ ઉદ્દેશ કેવળ દ્રવ્ય સંચય કરવાનું નથી. જે મનુષ્યમાં આવશ્યકતા છે. તે એ છે કે–જો આપણને કોઈ સ્વાર્થની ગંધ નથી, જેના હૃદયમાં પ્રેમ અથવા અનુ. ખરાબ ટેવ પડી ગઈ હોય. તે એના પર આપણે રાગને પ્રવાહ અખલિત વહે છે, જે અન્ય મનુષ્યને વિજય મેળવવો જોઈએ. સંસારમાં લક્ષ્મી અથવા સહાયભૂત થવાને તેમને તેઓની વિટંબના યા કે માયા મનુષ્યને અતિશય મુગ્ધ કરી મૂકે છે. બીજા વિપત્તિઓ દૂર કરવા માટે સદા સર્વદા તનમનથી લેકેને જોઈને મનમાં ચિત્રવિચિત્ર ભાવ ઉત્પન્ન થાય કટિબદ્ધ રહે છે અને જે અન્યના સુખની ખાતર છે. જે મનુષ્ય જુએ છે કે જગતમાં સત્યનિષ્ઠ માણસો પિતાના સુખ અથવા આનન્દને ભોગ પામી શકે છે દુઃખી અને નિર્ધન અવસ્થા ભોગવી રહ્યા છે અને તે જ મનુષ્ય આનન્દના ખરેખર માર્ગ પર છે અસત્યવાદી, કપટી ધૂર્ત લેકે આનન્દ-કલેલ કરી એમ કહેવામાં જરા પણ અતિશયોક્તિ નથી. રહ્યા છે તે તેનાં મનમાં તરેહતરેહના વિચિત્ર ભાવ આનન્દના માર્ગ પર વિચરનાર મુસાફર હમેશાં પ્રકટ થાય છે. આ સમય તેની પરીક્ષાને છે-કસોટીને ઉદ્યોગી, ઉત્સાહી અને સાહસિક હોય છે અને પિતાના છે. જે તે વખતે તેનું અધ:પતન થાય છે તે તે જીવનના ઉદ્દેશ અનુસાર હમેશાં નિર્ભયપણે સ્વીકૃત સદાને માટે તે જ સ્થિતિમાં રહે છે અને તેમાંથી કાર્યમાં મગ્ન રહે છે.
તેને કદિ ઉદ્ધાર થઈ શકે એ આશા પણ વ્યર્થ છે; આનન્દ મેળવવા માટે માનસિક એકાગ્રતાની મૃગુ પરંતુ એ સમયે બાહ્ય લાભની કશી પરવા કર્યા અત્યંત અગત્ય છે. એનાથી જીવન સાદુ તેમજ વગર સત્યને સત્યની ખાતર જ ગ્રહણ કરવું જોઈએ સારગર્ભિત બને છે. જે જે નકામી બાબતે હોય છે અને એના ઉપર દઢ વિશ્વાસ રાખવાથી આનન્દને તે સર્વ દૂર થાય છે. શારીરિક, માનસિક અને નૈતિક માર્ગ સુલભ થાય છે. “ક પ્રતિ શાં ? એ શક્તિને હાસ કરનાર ચિંતા, ભય અને પશ્ચાત્તાપને કહેવતને માનનાર ઘણુ મનુષ્યો જોવામાં આવે છે, હૃદયમાંથી કાઢી નાખવા જોઈએ. તમારા જીવનને પરંતુ એનું નામ આમ નિર્બલતા છે. આખા જગતઉચ્ચ ઉદ્દેશ નક્કી કરશે, જેથી સર્વ શક્તિઓ એક- ને વશ કરવાનાં કાર્યમાં તમે ઉક્ત થાઓ તે ત્રિત બની જાય અને મન એટલું બધું મગ્ન થઈ પહેલાં તમારે તમારી જાતને વશ કરવાની અનિવાર્ય જાય કે દુઃખને અંશ પણ ન રહે. આથી મનને અગત્ય છે. ઈન્દ્રિયો પર વિજય મેળવનારને અને
For Private And Personal Use Only
