________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાક્ષર શ્રી. આનંદશંકર ધ્રુવનું દુ:ખદ અવસાન, મહાગુજરાતના સંસકારમૂર્તિ, બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના માજી વાઈસ ચેન્સેલર, સુપ્રસિદ્ધ સાક્ષર અને અઠે ગ કેળવણીકાર શ્રી. આનંદશંકર ધ્રુવનું લાંબી માંદગી પછી તા. ૭ મી એપ્રીલના રોજ અમદાવાદમાં એમના નિવાસસ્થાને દુ ખદ અવસાન થયું છે તે જાણી અમે અમારા ખેદ વ્યક્ત કરીએ છીએ. | શ્રી. આનંદશંકર ધ્રુવના અવસાનથી મહાગુજરાતે એક સમર્થ વિદ્વાન અને સૌજન્યમૂતિ સાક્ષર ગુમાવ્યા છે. શ્રી. આનંદશંકરભાઈએ વર્ષો સુધી ‘ વસંત' નામનુ શિષ્ટ અને સંસ્કારી માસિક નું સંચાલન કર્યું હતું અને અમદાવાદની ગુજરાત કૉલેજમાં સંસ્કૃતના પ્રોફેસર હતા. મ. ગાંધીજી અમદાવાદમાં જઈ : હ્યા પછી સાક્ષર શ્રી. ધ્રુવ તેમના નિકટ પરિચયમાં આવ્યા હતા અને મહાત્મા જીની ભલામણથી જ ભા. ભૂ. પંડિત માલવીયાજીએ તેમને બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના વાઈસ ચેન્સેલરના પદે નિયુક્ત કર્યા હતા. જ્યાંથી થોડા વર્ષો પહેલાં નિવૃત્ત થઈ તેઓશ્રી અમદાવાદ જઈ રહ્યા હતા અને પોતાના “ વસત' માસિકધારા સાહિત્યસેવા શરુ કરી હતી. અમદાવાદના મિલમજૂરો અને માલિકેના ઝગડામાં મહાત્માજીની સૂચનાથી એ ઝગડો સાક્ષર શ્રી ધ્રુવની લવાદીને સોંપવામાં આવ્યા હતે તાજેતરમાં જ એમના લેખોનો સંગ્રહ કરીને ગુજરાત વર્નાકયુલર સોસાયટીએ બે પુસ્તકા બહાર પાડયા છે. સાત વર્ષ પહેલાં ભાવનગરના દીવાન સાહેબ સ્વ.સર પ્રભાશંકરભાઈ પટ્ટણી સાથે તેઓશ્રી આ સભાની મુલાકાતે પધાર્યા હતા. સભાની લાઈબ્રેરી તેમજ જૈનધર્મના સંસ્કૃતમાગધી-ગૂજરાતી સાહિત્યનું અપૂર્વ પ્રકાશન જોઈ તેઓશ્રીએ પોતાના આનંદવ્યક્ત કર્યો હતો અને સાહિત્યના એક ઝવેરી તરીકે આ સભા તરફથી પ્રગટ થતાં સાહિત્યની કદર કરી બનારસ હિંદુ સેન્ટ્રલ કોલેજની લાઇબ્રેરી માટે સભાના પ્રકાશનના અમુક ગ્રંથની તેઓશ્રીએ માગણી કરતાં આ સભાએ ભેટ પણ મોકલ્યા હતા તેઓ સાહિત્યના ખરેખરા પરીક્ષક હતા. આવા સમર્થ પુરુષના અવસાનથી મહાગુજરાતે એક જ્યોતિર્ધર ગુમાવ્યા છે, શારદાદેવીએ તેના એક અનન્ય ઉપાસક ગુમાવ્યા છે તેમજ ગુજરાતી સાહિત્યક્ષેત્રમાં ન પૂરાય એવી ખોટ પડી છે. પરમાત્મા સદ્ ગતના પવિત્ર આત્માને અનંત શાંતિ આપે એ જ હું દયની અભ્યર્થના.
ખાસ વાંચવા લાયક જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથ
| ** શ્રી કુમારવિહાર શતક, '' ( મૂળ, અવચૂરિ અને સવિસ્તર ગુજરાતી ભાષાંતર સાથે ) આ ગ્રંથના મૂળ કર્તા શ્રીમાન રામચંદ્ર ગણિ કે જેઓ કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના મુખ્ય વિદ્વાન શિષ્ય હતા. જેમણે આ ગ્રંથ બારમા સૈકાના અંતમાં બનાવ્યો છે, તેના ઉપર શ્રી સોમચંદ્રસૂરિના પરિવારમાં થયેલા સુધાભૂષણ ગણિએ અવચૂરિ (સંસ્કૃતમાં બનાવી છે. તે બંને સાથેનું સવિસ્તર ભાષાંતર મૂળ સાથે પણ આ ગ્રંથમાં આપવામાં આવેલું” છે. સંસ્કૃત કાવ્યની દષ્ટિએ આ ગ્રંથ પ્રતિભાવાન છે, જૈન સાહિત્યનું ઉચ્ચ સ્વરૂ ૫ છે. તેમ જને ઈતિહાસની દૃષ્ટિએ તેરમા સંકીમાં જેનોની જાહોજલાલી, ગૌરવતા, પ્રાચીનતા, પ્રભાવશીલતા બતાવનાર પણ આ એક અપૂવ ગ્રંથ છે; કારણ કે આ ગ્રંથમાં ગૂજરપતિ જૈન મહારાજ શ્રી કુમારપાળે અણહીલપુર પાટણમાં પોતાના પિતાશ્રી ત્રિભુવનપાલના નામથી બનાવેલ પ્રાસાદ (જિનમંદિર) કે જેમાં શ્રીમાન હેમચંદ્રસૂરિએ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ પ્રતિષ્ઠિત કરેલ છે. તે ચિત્ય-મંદિરની અદ્દભુત શોભાનું ચમત્કારિક વર્ણન આપેલું" છે. આ પ્રાસાદમાં બહાંતેર દેવ કલી કા હતી. ચોવીશ રતનની, ચાવી શ સુવર્ણની, ચાવીશ રૂપાની અને ચોવીશ પીત્તળની, તેમ અતિત, અનાગત અને વર્તમાન કાળની પ્રભુ પ્રતિમા હતી. મુખ્ય મંદિરમાં
શ આગળ ચંદ્રકાંત મણિની પ્રતિમા હતી. મંદિરનું બાંધકામ, રચના, તેનું ચિત્રકામ, શિ૯૫કામની સુંદરતા એટલી બધી છે કે જે આ ગ્રંથ વાંચવાથી આત્માને અપૂર્વ આનંદ સાથે કુમારપાળ રાજાની દેવભક્તિ માટે આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન થાય છે; સાથે તે વખતના ઇતિહાસ પણ જાણવામાં આવે છે. ગ્રંથ ખરેખર વાંચવા-જાણવા જેવું છે.
આ ગ્રંથ લાંબા સમય સચવાય તે માટે ઊ'ચા ઈગ્લીશ આટ પેપર ઉપર સુંદર ટાઈપમાં છપાવેલ છે. તમામ લાભ લઈ શકે તે માટે પ્રતાકારમાં છપાવેલ છે, પાટલી પણ ઊચા કપડાની કરવામાં
For Private And Personal use only
