________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BE સાચી પ્રગતિ. એક મનુષ્યમાં પ્રકૃતિની સત્તા વધારે છે કે જીવનની-પુરૂષની સત્તા વધારે છે એ જાણવાના અનેક ઉપાય છે. એ ઉપાયો પૈકી એક ઉપાય એ છે કે જે એક મનુષ્ય દુ:ખ, મૃત્યુ અને ભયનો જ વધારે વિચાર કરતા હોય તો તે પ્રકૃતિ પ્રધાન છે એમ સમજવું. અને જો તે આનંદ, અમૃત, અને અભયને જ વધારે વિચાર કરતા હોય તો તે પુરૂષ પ્રધાન છે. બ્રહ્મ આનદરૂપ છે, અમર છે, અભય છે, એમ કહેવાને એજ અર્થ છે કે સાચું જીવન આનંદમય, અમૃતમય અને અભયરૂપ હોવું જોઈએ. આવું જીવન એજ | પ્રગતિ. આથી વિરૂદ્ધ જીવન એ અધોગતિ, આનંદત્તિ, અમૃતવૃત્તિ અને અભયવૃત્તિ કોઈ ધર્મક્રિયાથી, પ્રાણાયામથી, માત્ર ધર્મશાસ્ત્રો વાંચવાથી, કાઈ મંત્રના જપ કરવાથી, કે યાત્રા કરવાથી કે મંદિરે જવાથી, કે અમુક ધર્મ કે સંસ્થામાં દાખલ થવાથી, કે કેાઈ મૃત્તિ 'કે છબીનું ધ્યાન કરવાથી, કે કોઈ ધર્માચાર્યના શિષ્ય થવાથી નહિ પણ જીવનના અનુભવથી, શરીર, વૃત્તિ અને વિચારની શુદ્ધિથી અને સત્યપરાયણ સાદા જીવનથી પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે કે આનંદ, અમરપણું' અને અભયપણ' એ મનુષ્ય પોતાની અંદરથી જ પ્રાપ્ત કરવાનાં છે; એ વસ્તુઓ બહારથી મળી શકતી નથી. માટે જ આપણે મોક્ષ આપશુ પોતાના જ હાથમાં છે એમ કહેવાય છે. 86 પ્રગતિ એટલે સંસ્કારિતા; સંસ્કારિતા એટલે સત્યદર્શન પ્રમાણે આચરણ. સંસ્કારી પુરૂષ એટલે સ્વાવલંબી પુરૂષ. જેટલા પ્રમાણ માં મનુષ્ય સ્વાવલંબી બને તેટલી તેની પ્રગતિ થઈ કહેવાય. સંપૂર્ણ સંસ્કારી મનુષ્ય તો તેજ કહેવાય કે જે સંપૂર્ણ સ્વાશ્રયી હાય, જેને સાચા સંસ્કારી થવું હોય તેણે બહારના સધળા અવલંબનનો ત્યાગ કરવા જોઈએ અને જે વસ્તુઓ સાધના થઈ શકે તેને રાખવી જોઈ એ અને બંધનરૂપ હાય તેના ત્યાગ કરવી જોઈએ. બંધનરૂ૫ વૃત્તિએ, બંધનરૂપ 'ક્યાએ, બ ધનરૂપ માન્યતાએ બદ્ધમતા, બ નરે૫ રેઢીએ. અમાણી વિગ૨ જીવન સાદુ મનાવવું હાય, જીવન-મુકતા બનવું’ હોય તો આ સધળાં બંધના છેાડવાની જરૂર છે. આપણે આ સઘળી વાતે બહુ વર્ષો સુધી કરી છે. હવે વર્નાન કરવા માંડવાનું છે. હાલમાં ચાલુ થઈ રહેલા નવા જમા નામાં ઢાંગ ચાલવાના નથી, આડંબર વધારે વખત ટકવાના નથી. સુખી થવું’ હશે તો બહારના ગમે તે ખરચે અને ગમે તે જોખમે સત્યપરાયણ જ થવું પડશે. " લીહરજીવનદાસ મહેતા. For Private And Personal Use Only
