________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ઇતિહાસની કસોટી. 88 ઈતિહાસનું પુનરાવર્તન થાય છે. એ સર્વ વિશ્રત વચનનો કોઈ અર્થ (0) હોય તો તે એટલે જ છે કે ગમે તે દેશ અથવા કાળ લે, મનુષ્યસ્વભાવ બધે 0 સરખા જ હોય છે, અને તેથી જ સમાન પરિસ્થિતિમાં માનવી ઘટનાને પ્રવાહ ) જ સમાન સ્વરૂપના હોય છે. આ તત્વ આમ સાદુ' તથા શુ ફલક દેખાય છે, છતાં છે NY ઈતિહાસના અનેક જટિલ પ્રશ્નોનો ઉકેલ લાવવાની એની શકિત અમેધ છે. (N K ઈતિહાસ વેત્તાઓએ હજી એ તત્વનો પૂરો ઉપયોગ કર્યો નથી. આ તત્વ જેને જ ગળે ઉતર્યું છે તે ઇતિહાસનું રહસ્ય સામાજીક માનસ શાસ્ત્રના સિદ્ધાંત ઉપરથી જ P નકકી કરવા માંડે છે, ઘણા વીર પુરુષો અને મૃત્સટીએ ઇતિહાસ વાંચ્યા વગર W ઈતિહાસ નિર્માણ કરી શકયા છે એનું કારણ પણ મનુષ્ય સ્વભાવ-ગ્નમાજ ના ? i) સ્વભાવ બરાબર પારખવાની તેમની શકિતજ છે. 89 મનુષ્યસ્વભાવ બધે સરખે છે એ મુખ્ય તત્વ સ્વીકાર્યા પછી બીજી એક વાત ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ. તે એ છે કે આ ધરતી ઉપર જે અનેક જ માનવવંશ છે તે દરેકને પોતાના વિશિષ્ટ સ્વભાવ એવું કંઇક હોય છે. તે સ્વ. . GS ભાવ જાણી લઈએ ત્યારે જ તે વંશના ઇતિહાસનું ૨હંસ્ય આપણી આગળ પ્રકટ થાય છે. એ સ્વભાવ નહિ જાણવાથી અર્થનો અનર્થ કેમ થાય છે તે જોવું હોય છે તો કેટલાક યુરોપીય ગ્રંથકાર શ્રી રામચંદ્રના પાવન ચરિત્રને જે ધ્રુ શાસ્પદે આ સ્વરૂપ આપ્યુ છે તે જોવું, વિનસેટ સિમથે હિંદુસ્તાનના ઇતિહાસમાં બનેલા * પ્રાચીન બનાવા મહા પ્રયાસથી આ પશુ ને એકત્ર કરી આપ્યા છે, પણ તે ઈતિ હાસકા૨ હિંદુસ્તાનના આર્યવંશની મનેરચના સાથે યથાર્થ પરિચય નથી કરી શકશે અને તેથી તેણે કાઢેલા અનુમાન દૂષિત છે. કાઈ પણ વશને ઇતિહાસ તેજ વશને વારસે જેમને મળે છે. એવા લોકોમાંથી બહુ શ્રત અને નિષ્પક્ષ લેાકાએ લખવા જોઈએ, પોતાના પૂર્વજોએ લખી રાખેલી વસ્તુઓના અર્થ કેવી રીતે બેસાડવા એની કુચી. પર'પરાને લીધે એમના હાથમાં આવેલી હોય છે. જે વશમાં શુદ્ધ ઇતિહાસ છે લખેલા હાતા નથી તેની પણ મહાન રાષ્ટ્રીય ઘટનાઓમાં તે વંશની દૃષ્ટિએ 9) લાગતું ૨હસ્ય પર પરાથી તે વંશમાં ચાલતુ આાવેલ હોય છે. શાસ્ત્રીય તક ) કરતાં આ પરંપરાને વધારે કિંમત આપવી ઘટે છે, તેનું જ પ્રામાણ્ય બલવત્તર (0) ગણાવું જોઈએ. " | * કાલેલકેર ના લેખા’ માંથી XXXXXXXXXXXXXXXX છે. For Private And Personal Use Only
