________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir પુસ્તકૅ રૂપી આવરાણુ. પરંતુ દુર્ભાગ્યની વાત એ છે કે, આ પણા શિક્ષકો પુરક્રા ભણાવા માટે ઉપલક્ષ્ય છે. અને આપણે ઉપસર્ગ છીએ. તાત્પર્ય કે, આપણે જે પુસ્તકા ભણીએ છીએ તેમાં આપણા શિક્ષકે થાડી ધણી સહાય આપે છે. આનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે કૃત્રિમ ઉપકર ણાથી જેમ આ પારણું શરીર પરાધીન બની ગયું છે-તે પૃહીના સાક્ષાત સાગથી વંચિત થઈ ' છે અને તે એટલું તો અભ્યરત બની ગયું છે કે, એ રાચેગ થવાથી, મનને જે એક પ્રકારની શક્તિ મળવી જોઈએ તે મળવી બંધ થઈ ગઈ છે. સારાંશા કે, બધી બાબતનું જ્ઞાન માત્ર પુસ્તકા દ્વારા જ મેળવવાનું હવે આપણને યસન પડી ગયું છે. જે વસતુ આપણી સન્મુખ પડી હોય છે તેનું જ્ઞાન મેળવવા માટે પણ આપણો પુસ્તઝાના આશ્રય લેવા મડી જઈએ છીએ. એક નવાબના સબૂ ધમાં એવું સંભળાય છે કે, પગમાં બુટ પહેરાવવા માટે નોકરને આવતાં વાર લાગી તેથી તે એમને એમ ઉભા જ રહ્યા અને દુશ્મનના કેદી અન્યા; પરંતુ પોતાની મેળે ખૂટ ન જ પહેયો. આપણાં મનની નવમી પણું પુસ્તક્રાના ચક્કરમાં પડવાથી બુદ્ધિગત થઈ ગઈ છે. એકાદ ક્ષુદ્ર બાબત માટે પણ પુરતકની સહાય નહિ મળે તો આપણા મનને કાઈ પણ પ્રકારના આશ્રય મળવાનાં નહિ. આવા વિકૃત સ રસ્કાર[ષથી આપણામાં જે નવાબી આવી ગઈ છે તેને આપણે લજજાકર નહિ પરંતુ ગારdજનક હમજવા લાગ્યા છીએ એ કઈ થાડા આશ્ચર્યની વાત નથી. પરતક્રા દ્વારા મેળવેલા જ્ઞાન માત્રથી જ આપણને પેાતાને પહિત શિરોમણી હમજીએ છીએ આનો અર્થ એ જ થાય છે. કે આપણે જગતને મન દ્વારા નહિ પરતુ પુરત* દ્વારાજ નેવાના પ્રયત્ન કરીએ છીએ.' | મનુષ્યનાં જ્ઞાન અને ભાવનાઓને એકત્રિત કરી રાખવા માટે પુસ્તક જેવા ઉમદા એક પણ વસ્તુ નથી એમ અમે માનીએ છીએ. પુરતકાની કૃપાથી જ મનુષ્ય જાતિની હજારો વર્ષ પૂર્વે ની સ્થિતિ અને તેમની ભાવનાઓનું જ્ઞાન આપણે હૃદય ચ કરી શકીયે છીએ. પરંતુ આ માન્યતાને દઢતાથી પકડી રાખીને જે આપણે સ્વાભાવિક શકિતને ઢાંકી જ દઈએ તો તો આપણી બુદ્ધિ મંદ થઈ જાય, આપણે શેઠ બની જઈએ એમાં લેશ માત્ર પણે સદેહ નથી. શેઠ કાણ કહેવાય તે વાંચકવર્ગ ના જાણુવામાં હશે જ, જે મનુષ્ય બીજાની આધીનતામાં રહે છે, અર્થાત જેને નાકરચાકર વગેરેની જરૂર પડે છે, તે શેઠ કહેવાય છે. પોતાની શક્તિના પ્રયોગ કરવાથી જે વાસ્તવિક સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે તે રીડીયા લાકા હમજી શકતા નથી, અર્થાત પરિશ્રમ લઇને સત્યસ'શાધન કરવામાં જે આનંદ રહેલો છે તે પુસ્તકપઠનમાં નથી જ. પુસ્તકાપર જ પ્રત્યેક બાબતમાં આધાર, રાખવાની ટેવ પડવાથી આપણી શક્તિને વિધ્વંસ થાય છે અને શક્તિનું ચાલનથી જે સુખ પ્રાપ્ત થાય છે તે નથી થતું, એટલું જ નહિ, પુરતુ સંચાલન કરવાના પ્રસંગે ઉપસ્થિત થતાં તે કષ્ટકર જશુાય છે.. શશીક્ષાના આશ. For Private And Personal Use Only
