________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રીમાન હેમચ`દ્રાચાય નુ જીવનવૃત્તાંત.
૨૫૭
તથા મહારાષ્ટ્રીય ભક્ત શિરામણી જ્ઞાનદેવ જેવા સમર્થ પુરૂષાએ પંદર-સાળ વ જેવી અલ્પ યમાં ગહનતત્ત્વપૂર્ણ ભાષ્ય લખી હતી કે જે સમજવાને માટે સાધારણુ મનુષ્યનું આયુષ્ય પૂર્ણ થઇ જાય છે. જૈનાચાર્ય શ્રી અભયદેવસૂરિ, સેામસુદરસૂરિ આદિ અનેક પુરૂષોએ આલ્યાવસ્થામાં મહાન પ્રતિષ્ઠીત આચાર્યાદિ પદ પ્રાપ્ત કર્યું. હતું. પ્રા॰ પીટરસન આ અલ્પ વયમાં દિક્ષા દેવાવાળી વાત ઉપર લખે છે કે “ દેવચંદ્રજીને આ નાના બચ્ચાંને દિક્ષા દઇ પેાતાના શિષ્ય બનાવ્યે આ આશ્ચર્ય જેવું માલુમ પડે છે. પરંતુ તેમાં આશ્ચર્ય થવાનું કાંઈ કારણ નથી. આ પ્રકારની પ્રથા આ દેશમાં તથા અન્ય દેશામાં પ્રાચીનકાળથી ચાલી આવે છે. પુષ્ઠ ઉમરવાળાને સાધુ બનાવવા તે નિયમ તેા ખરાબર છે પરંતુ ખીજા સર્વ ધર્મ માં જોશેા તા માલુમ પડશે કે આવી રીતે લઘુ વયવાળા ઘણા નવીન આચાય થયેલા માલુમ પડશે.
વિદ્યાભ્યાસ—પૂર્વજન્મના સુસંસ્કાર તેમજ ક્ષયાપશમની પ્રબળતાના કારણથી શ્રી હેમચંદ્ર મુનિએ સર્વ સાસ્ત્રનુ અધ્યયન કરી પાંડિત્ય પ્રાપ્ત કર્યું. સ્મરણ શક્તિ અને ધારણા શક્તિ ઘણીજ તિવ્ર હાવાથી અલ્પ પરિશ્રમથી અપાર જ્ઞાન સંપાદન કર્યું...વિદ્યાભીચ અતિ તીવ્ર હોવાના કારણથી ભગવતી સરસ્વતી દેવી પ્રસન્ન થઇ સ્વય’ પેાતે વરપ્રદાન કરવા માટે આવ્યા હતા.
જિતેન્દ્રિયતા-હેમચંદ્ર મહારાજના આત્મસંયમન અને ઇંદ્રિય ક્રમન અત્યંત ઉત્કટ હતું. આટલી લધુ વયમાં આ પ્રકારની વૈરાગ્ય વૃત્તિનું અસ્તીત્વ હોવું અત્યંત આશ્ચય કારક છે. સોંસારમાં સથી કઠીન બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું છે, જેનું વધુ ન સાંભળી રામાંચ ખડાં થાય છે. એવા ધાર તાને અસ ંખ્ય વર્ષ સુધી તપવાવાળા મેટામેટા યાગીએ આ દુષ્કર નિયમની કઠોર પરિક્ષામાં અનુત્તીર્ણ થઇ ગયા છે તે બ્રહ્મચર્ય ને પૂર્ણ રૂપથી હેમચંદ્રમુનિએ કેવી રીતે ધારણ કર્યું હતું, તે આ ચિરત્ર અંતરગત પદ્મનીનુ વૃતાન્ત વાંચવાથી સારી રીતે સમજાય તેમ છે. ધન્ય છે આ મહાપુરૂષની સત્વ શિલતાને, પૂર્ણ બ્રહ્મવૃત્તિને નિર્વિકાર ’ ષ્ટિને અને ઉત્કૃષ્ટ ચેગીપણાને.
C
અહા ! કેટલી જિતેન્દ્રિયતા, કેવી મનેાગુપ્તિ, કેટલું માટું દ્રઢ સંકલ્પ ખળ ખરી વાત છે કે આવા પ્રકારના સત્ત ચરિત્ર વિના અદ્ભૂત વિદ્યાએ કેવી રીતે પ્રામ થઇ શકે ! તેમજ જગતનુ ભલુ પણ કઈ રીતે થઇ શકે. આ મહાત્માના બ્રહ્મતેજથી કાયલાના ઢગલા પણ સુવર્ણ મય થઇ જતા હતા.
આચાર્ય પદ્મ—આ પ્રકારે હેમચન્દ્રમુનિના જ્ઞાનબળ અને ચારિત્ર બળની ઉત્કૃષ્ટતાના પ્રવાહ શ્રી સંધમાં સર્વત્ર પ્રસરી ગયા અને જૈન ધર્મની વિજય પતાકા થોડા સમયમાં આખા ભુમડળમાં ઉડવા લાગશે એવા પ્રકારની સંધમાં આનંદવાતો પ્રવર્તાવા લાગી. સંઘના આગ્રહથી તથા શાસનના મહિમાની વૃદ્ધિને માટે ગચ્છા
For Private And Personal Use Only
