________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ. શારીરિક અને માનસિક ઉન્નતિ, ઉત્સાહના પ્રબળ પ્રભાવે થાય છે, એ જણાવ્યા પછી આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ ઉપર થોડુક કહેવાની જરૂર છે. શારીરિક અને માનસિક ઉન્નતિમાં જેટલી અગત્ય ઉત્સાહ ધરાવે છે તેથી વિષેશ અગત્ય આધ્યાત્મિક ઉન્નતિનીમાં છે. એનું કારણ બહુ થાડા મનુષ્યો જાણે છે આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ એ આત્માની ઉન્નતિ સાથે સંબંધ ધરાવે છે, અને શરિર અને મન કરતાં પણ આત્મા પ્રથમ અગત્યને હોવાથી તે ઉન્નતિમાં ઉત્સાહની પ્રથમ પતિની અગત્ય ધરાવે છે. તેમ હોવાથી તેની પાછલ લેવો જોઇ શ્રમ પણ સર્વથી વધુ હોવા જોઇએ અને તેથી તે પાછળ વખતને ભોગ પણ મટે આપ પડે એ સ્વભાવિક છે. આ ધ્યાત્મિક ઉન્નતિ સૌથી શ્રેષ્ઠ હેવાથી તેને પ્રાપ્ત કરતાં ઘણી મહેનત પડે છે, અને કેટલાક પ્રસંગો એવા આવી પડે છે કે જે વખતે નિરાશા પણ ઉત્પન્ન થાય છે. એ નિરાશા નહિ થાય તે માટે ઉત્સાહની જરૂર મોટી છે. અમુક સ્થિતિ પાસ થાય નહિ ત્યાં સુધી નીરૂઉત્સાહને સ્થાન આપવું ન જોઈએ, અને જે વખતે તેવી સ્થિતિ ઉત્પન્ન થવાનો સંભવ જણાય તે વખતે બહુ સાવધાન રહેવું જોઈએ. શારિરીક કે માનસિક ઉન્નતિ કે આંથી પણ દેખી શકાય છે, પણ આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ ઘણીજ સુક્ષ્મ હોવાથી ચર્મ ચક્ષુથી નજરે પડે એમ નથી. શરિર પુષ્ટ થતું હોય કે થયું હોય તે તે તરત જ આખોને તથા બીજાઓને માલુમ પડે છે. તેથી દરપળે ઉત્સાહ વધે છે જ, પણ આ આધ્યાત્મિક પુષ્ટિ અખેથી દેખાતી ન હોવાથી કેટલીક વખત નબળા મનુષ્યો નિરઉત્સાહી થાય છે. તે એવી શંકા કરે છે કે આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ | થઈ હોય તો તે પ્રત્યક્ષ રીતે માલુમ કેમ પડતું નથી ? એવા વિચારો થતાં હોય તે વખતે જે કઈ નિરઉત્સાહના વચને બેલે તે તેની અસર તેના ઉપર તરત જ થતાં તે નિરઉત્સાહી થાય છે. પોતે પિતાનું કામ છેડી દે છે, અને પિતાની ઉન્નતિને બદલે અવનતિ કરવામાં . કારણ ભૂત થાય છે એ કારણથી જ તમે જે કામ હાથમાં તેમાં પૂર્ણ ઉત્સાહ રાખો અને જે તે કાર્યમાં ઉત્સાહ ઉત્પન્ન થતું ન હોય તે તે કામ છેડે વખત પડતું મૂકી જ્યારે ઉત્સાહ ઉત્પન થાય ત્યારે તે કામ પુનઃ હાથમાં છે. દરેક કાર્યની ફતેહનું પ્રથમ પગથીઉં ઉત્સાહ છે, અને નિરૂઉત્સાહ નાશનું પ્રથમ પગથીઉં છે. ઘણી વખત આપણે બીજાઓને બોલતાં સાંભળીએ છીએ કે અમુક કાર્ય કરતી વખતે મારું મન ના કહેતું હતું અને તે છતાં મેં તે કામ કર્યું તેનું પરિણામ ખરાબ આવ્યું. વળી કઈ બીજે માણસ એમ કહે છે કે અમુક કાર્ય હાથમાં લેતાં, મારા પગ અને હાથની શક્તિ ગુમ થઈ ગઈ હતી. કોઈ એમ કહે છે કે અમુક કાર્ય કરતાં જ મને અપશુકન થયા ને તેથી મને ખાત્રી હતી કે તે પાર પડશે જ નહિ. એ સર્વેને અર્થ એ છે કે ઉત્સાહથી થતાં કર્મોમાં પ્રિતિને અંશ રહેલો હોય છે, અને તે અંશ કાર્ય ફોહમંદ થવામાં જે જે અંગેની જરૂર હોય છે તે તે સંજોગોને આકર્ષે છે, અને તેથી તે કાર્ય ઘણું ખાં ઉત્સાહ કાયમ રહે છે તે પાર પડે છે, ઇસુ ખ્રીસ્ત, નબી સાહેબ, મહમદ, જૈનેના તીરે હિંદુઓને ચોવીશ અવતાર વગેરેના ઇતિહાસ, અને નેપાલન બોનાપાર્ટ, રાણુ પ્રતાપસિંહ, શીવાજી, રણજીતસિંહ વગેરેની તવારિખ, તેમજ હિંદી રાષ્ટ્રીય કાસની કામકાજની છેલ્લા 30-32 વર્ષોની તપશીલ આ વાત કેટલી બધી સત્ય છે તે સાબીત કરે છે. પારસમણિ હૃદયતેજ. For Private And Personal Use Only
