Atmanand Prakash Pustak 001 Ank 12

Author(s): Atmaramji Jain Pustakalay Vyavasthapak Sabha Bhavnagar
Publisher: Atmaramji Jain Pustakalay Vyavasthapak Sabha Bhavnagar

Page 8

૨૭૨
આત્માનંદ પ્રકાશ. titutitutitutitutet tetetrtetet tatatatattttttstett tits સમુદ્રમાં પડી ગયું. વહાણ તે જે સભર ચાલતું હતું તેથી એકદમ પોકાર કરતાં છતાં પડેલા રત્નને સ્થળે સ્થિર નહીં થતાં ઘણે દૂર જતું રહ્યું. વણિકે તે રત્નને પુનઃ સંપાદન કરવા અનેક તારૂ પુરૂષને સમુદ્રમાં ઉતાર્યા પરંતુ તે સ્થળે સમુદ્ર અગાધ હોવાથી તેને સર્વ પ્રયાસ નિષ્ફળ થે. ચિંતામણિ રત્ન ગુમાવવાથી ચિત્તમાં અત્યંત દુઃખ પામવા લાગ્યો, પિતાને ઘેર પહોંચતાં સુધી તેનું દુઃખ લેશમાત્ર ઓછું થયું નહી. જાણે પોતાને ભવ હારી ગયે હોય તેવું દુઃખ ભોગવતો આયુષ્યને શેષ કાળ પૂર્ણ કર્યો.
આ દષ્ટાંતને ઉપનય સમ્યક્ પ્રકારે વિચારમાં લેવા યોગ્ય છે. રત્ન પરિક્ષક વણિક તે સંસારી મનુષ્ય ગતિને જીવ છે. સમુદ્ર તે ચતુર્ગતિ રૂપ સંસાર છે, વહાણ તે સુગુરૂ આદિને યોગ છે. રત્ન દ્વીપ તે તીર્થની ભૂમિકા છે. આશા પૂર્ણ દેવી તે શુભ ક્રિયા છે. ચિંતામણિ રત્ન તે ચારિત્ર ધર્મ છે. સમુદ્રને પંથે તે મોક્ષ માગે છે. તેથી ચિંતામણિરત્નરૂપ ચારિત્ર ધર્મને પામીને મેક્ષમાર્ગમાં ગમન કરતાં, મધ, વિષય, કષાય, નિદ્રા કે વિકથા રૂપ પ્રમાદને વશ થઈ ચિંતામણિ રત્ન રૂપ ચારિત્ર ધર્મને જે ગુમાવે છે તે અત્યંત દુ:ખની શ્રેણી રૂપ ભવ પરંપરાને પ્રાપ્ત કરે છે. જેમ તે વણિકને ચિંતામણિ રત્ન ફરી પ્રાપ્ત થવું દુર્લભ છે. તેમ આ જીવને પણ પુનઃ ચારિત્ર ધર્મ પ્રાપ્ત થ પણ દુર્લભ છે. તે જ પ્રાણી ધન્ય કૃત પુણ્ય છે જે જિનરાજ પ્રણીત ધર્મનું નિરંતર આરાધન કર્યા કરે છે. તેજ મનુષ્યને ભવ સફલ છે અને તેજ મનુષ્ય ત્રિભુવનમાં પ્રશંસવા ગ્ય છે.
અપૂર્ણ