Book Title: Anubhashyam
Author(s): Vallabhacharya, Shridhar T Pathak
Publisher: Shridhar T Pathak
View full book text
________________
3५७
५ जगद्व्यापाराधिकरणम्। [H. पा. ५. १९
• प्रत्यक्षोपदेशादिति चेन्नाधिकारिकमण्डल
स्थोक्तेः॥४॥४॥१८॥ नन्वेतत्प्रकरण एव छान्दोग्ये पठ्यते । सर्व५ हि पश्यति ( छां. २६।२) इति सर्वविषयकप्रत्यक्षमुपदिश्यत इत्यन्यविषयव्यापाररा५हित्यं नोपपद्यत इत्याशक्य समाधत्ते । आधिकारिकेत्यादिना । अत्रेदमुच्यते । सोश्नुते (तै. २।१) लोकवत्तु लीलाकैवल्यम् (ब. सू. २।१।३३) इत्यादिभिर्नित्यलीलामध्यपातित्वं तस्योच्यते । नान्यत् पश्यति ( छां. ७।२४।१ ) इत्यादिश्रुतिवशाज्जगद्व्यापारवर्जं भोगकरणं पूर्वसूत्रेणोक्तम् ।
अत्रेदं विचार्यते । नान्यत्पश्यतीति प्रकरण एव सर्व५ ह पश्यति ( छां. ५ ० ७।२६।२ ) इति सर्वाविषयकं दर्शनमुच्यते तत् कथं पूर्वोक्तमुपपद्यत
इति । किं च । एकस्यैव भक्तस्य देशकालभेदेन क्रियमाणानेकलीलासंबन्धित्वं भवति । तच्च लीलानित्यतायां न घटते । यतस्तत्तद्देशतत्तत्कालसंबन्धिनी सा नित्या । एवं सत्येकस्यानेकरूपत्वं जीवस्य न संभवतीति तन्नित्यत्वमपि न सिध्यतीति । तत्रोच्यते । १५ श्रुतौ सर्वपदेन न जगदुच्यते किंतु यस्यां यस्यां लीलायां देशकालभेदेन क्रियमाणायामधिकृतो य एको भक्तस्तस्यैव तावन्ति रूपाणि सन्ति तान्याधिकारिकाणीत्युच्यन्ते । तेषां मण्डलं समूहस्तत्र स्थितवस्तुमात्रमुच्यत इति नानुपपन्नं किंचित् । अत एवाग्रे पठ्यते । सर्वमाप्नोति सर्वशः
( छां. ७।२६।२ ) इति । स एकथा भवति त्रिधा भवति पञ्चधा भवति २० सप्तधा नवधा चैव पुनश्चैकादशः स्मृतः । शतं च दश चैकश्च सहस्राणि
च विंशतिः ( छां. ७।२६।२ ) इति । यथा मण्डलवर्तिषु पुंसु नैकस्य प्राथम्येन प्राधान्यं वक्तुं शक्यं तथैतेष्वपि रूपेण्विति ज्ञापनाय मण्डलपदमुक्तम् ॥ ४।४।१८॥
विकारावर्ति च तथाहि स्थितिमाह ॥ ४।४।१९ ॥
+-थ reads विषयक for विषय ।

Page Navigation
1 ... 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501