________________
વર્ષીતપનો મહિમા એ દાનધર્મનો પણ મહિમા છે. દાન એ ધર્મનું પહેલું પગથિયું છે. જીવનમાં ધર્મનો પ્રવેશ થયાની બે નિશાનીઓ - ઔદાર્ય અને દાક્ષિણ્ય - આ બે ગુણો છે. આમાં પણ દાનની જ મુખ્યતા છે. જે ધર્મ પામ્યો છે, એને તો દાન વિના ચાલે જ નહિ, માટે જ શ્રાવકની જીવનકરણીમાં ડગલે ને પગલે દાન-ધર્મના આરાધન પર ભાર મૂક્વામાં આવ્યો છે. દાન એક એવી ઔષધિ છે, જે પરિગ્રહ નામના રોગથી આપણને મુક્ત કરે !
ચાર પ્રકારના ધર્મમાં પહેલો પ્રકાર દાનનો છે. જે ધર્મી પોતાની પાસે રહેલા પરિગ્રહમાંથી સર્વથા મુક્ત બનવાની ભાવનાથી દાન કરી શકે અથવા ન કરી શકે, તો એ સ્થિતિ મેળવવા જે તલપાપડ હોય, એ જ સાચી રીતે શીલ-તપ અને ભાવ ધર્મની આરાધના કરવામાં સફળ બની શકે છે કારણ કે, દાનમાં તો જે દૂરની ચીજ છે, એને છોડવાની વાત છે, જે દૂરની ચીજની મમતાને મારીને શીલ-તપ-ભાવનો આરાધક કઈ રીતે બની શકે ? માટે ધર્મને પામવા માટે કે પામેલા ધર્મને દીપાવવા માટે શ્રાવકજીવનમાં સૌથી પહેલો જરૂરી જો કોઈ ગુણ હોય, તો તે દાનનો ગુણ છે ! દાનનો ગુણ આવતાંની સાથે જ એના વરદાન તરીકે બીજા ગુણોની પ્રાપ્તિ સામેથી જ થતી રહે છે.
આવો દાનધર્મ આ અવસર્પિણી કાળમાં દાદા શ્રી આદિનાથ પ્રભુના વર્ષીતપનું આલંબન પામીને શ્રી શ્રેયાંસકુમારે પહેલવહેલો પ્રવર્તાવ્યો ! એથી વર્ષીતપના આરાધકના જીવનમાં દાનની મુખ્યતા હોવી જરૂરી છે. તો જ અંતે એ આરાધક સર્વ જીવોને અભયદાન આપવા દ્વારા પરમપદમોક્ષનો ભોક્તા બની શકે !
વર્ષીતપની વિધિ શ્રી ઋષભદેવ પ્રભુએ ફાગણ વદ આઠમે સંયમનો સ્વીકાર કર્યો ત્યારથી ૪૦૦ દિવસ બાદ વૈશાખ સુદ ત્રીજે પ્રભુનું પારણું ઈકુરસ દ્વારા થયું. આમ, તપનું પૂરેપણું અનુકરણ તો ૪૦૦ સળંગ ઉપવાસ દ્વારા થઈ શકે. પણ એવી શક્તિ તો પ્રભુ સિવાય કોનામાં હોય ? એથી એ તપના આંશિક અનુકરણરૂપે ફાગણ વદ ૮ થી આ તપનો પ્રારંભ કરવાનું વિધાન છે. ૧૩ મહિના અને ૧૧ દિવસ સુધી
૧૨
